хрысція́нін, -а, мн. -ція́не і (з ліч. 2, 3, 4) хрысція́ніны, -ція́н, м.
Паслядоўнік хрысціянства, хрысціянскай веры.
|| ж. хрысція́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак.
|| прым. хрысція́нскі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хрысція́нін
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
хрысція́нін |
хрысція́не |
| Р. |
хрысція́ніна |
хрысція́н |
| Д. |
хрысція́ніну |
хрысція́нам |
| В. |
хрысція́ніна |
хрысція́н |
| Т. |
хрысція́нінам |
хрысція́намі |
| М. |
хрысція́ніне |
хрысція́нах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хрысція́нін м. христиани́н
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хрысція́нін, ‑а; мн. хрысціяне, ‑ян; м.
Паслядоўнік хрысціянскай рэлігіі. Як шчыры хрысціянін, Гусоўскі адхрышчваецца ад небяспечнай спакусы. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
христиани́н хрысція́нін, -на м.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хрысція́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Жан. да хрысціянін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ру́скі ’які мае адносіны да Русі, Расіі’, ’які мае адносіны да рускіх’ (ТСБМ), старое ’у Беларусі хрысціянін усходняга абраду’, ’украінец’ (Стан.), рускій, руській ’рускі’ (Бяльк.), ст.-бел. руський (1440 г.), рускии ’тс’ (Карскі, 1, 199), сюды ж ру́скі ме́сяц ’пра нешта вельмі доўгае ў часе’ (ТС), ру́ськый мі́сяць, ру́ськый рык ’цэлы, біты, добры месяц, год’ (Клім.), ру́скі по́яс (rúski pojis) ’вузкая і доўгая тканіна’ (Варл.). Прыметнік вядомы ўсім славянскім мовам у сучасным значэнні, параўн. аднак польск. ruski ’усходнеславянскі’, ст.-слав. русьскъ (у адносінах да князя Святаполка, гл. ESJSt, 13, 784). Часцей за ўсё звязваюць са ст.-фін. азначэннем германскага племені *Rōtsi ’варагі, шведы, што нападалі на фінскія землі’, сучаснае фін. Ruotsi ’Швецыя’, што ідэнтыфікуецца з першай часткай ст.-ісл. róþsmenn або róþskarlar ’грабцы, мараходы’. Ст.-ісл. Rróþsmenn або Róþskarlar у сваю чаргу паходзяць са швед. Roslagen — назвы ўзбярэжжа Упланда. У якасці аналагічных выпадкаў перанясення назвы заваёўнікаў на заваяванае насельніцтва прыводзяцца франкі (Францыя), нарманы (Нармандыя), навагрэкі (Φωμιοί) лангабарды (Ламбардыя), балгары (Фасмер, 3, 522; з разглядам версій — ESJSt, 13, 783–785; Трубачоў, Слав. языкозн., XII, 23). Значэнне ’надта доўгі’, параўн. і польск. ruski miesiąc, мажліва адлюстроўвае разыходжанні і ў сістэме мер Вялікага княства Літоўскага, параўн. Скурат., Меры, 34.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)