хо́рт
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
хо́рт |
харты́ |
| Р. |
харта́ |
харто́ў |
| Д. |
харту́ |
харта́м |
| В. |
харта́ |
харто́ў |
| Т. |
харто́м |
харта́мі |
| М. |
харце́ |
харта́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
хорт охот. хорт, род. харта́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хорт, род. харта́ м., охот. борза́я ж., хорт
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хорт, харта, М ‑рце, м.
Паляўнічы сабака з доўгай вострай мордай, доўгімі тонкімі нагамі і гладкай поўсцю. Тым часам у дзверы вытыркнуліся.. морды двух хартоў — тонкіх, як вужакі, сагнутых дугою. Гарэцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
борза́я ж., сущ., прил., охот. хорт, род. харта́ м.;
сво́ра борзы́х згра́я харто́ў;
борза́я су́ка су́ка-хорт;
борзо́й щено́к шчаня́-хорт.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чыстапсо́вы, ‑ая, ‑ае.
Спец. Чыстакроўны, чыстай пароды (пра сабак). Чыстапсовы хорт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́хартацца ’прагаладацца’ (Касп.), вы́хартавацца ’тс’ (Юрч.). Рус. дыял. пск., смал. вы́хортаться ’прагаладацца ад хадзьбы, работы’, пск., цвяр. хортать ’жыць абы-як, перабівацца’, чэш. chrt ’хорт (сабака)’ і ’вельмі худы чалавек’. Усё ад хорт (гл.) (Фасмер, 4, 268; Махэк₂, 207).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
псо́вы, ‑ая, ‑ае.
1. Які адносіцца да пароды хартоў з доўгай пакручастай поўсцю. Псовы хорт.
2. у знач. наз. псо́выя, ‑ых. Сямейства млекакормячых, да якога адносяцца сабакі, ваўкі, лісіцы і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Насле́днік ’хорт, паляўнічы сабака, які ідзе па следу’ (Гарб.), ’прадаўжальнік, паслядоўнік’: Mikałaj czudatworac, boży naślednik (Пятк. 2, 144). Першае слова — самастойнае ўтварэнне ад спалучэння на след (натрапіць, стаць), параўн. насле́дзіць ’вызначыць па слядах’ (Нас.), наследзі́ць ’высачыць’ (ТС), другое — хутчэй за ўсё запазычанне са ст.-слав. наслѣдьникъ ’паслядоўнік, наступнік’, параўн. рус. насле́дник ’паслядоўнік; наступнік; спадкаемца’ (з ц.-слав.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)