хва́ткі, -ая, -ае (разм.).
1. Які спрытна, учэпіста хапае што-н.
Хваткія рукі.
2. перан. Спрытны, кемлівы.
Х. хлопец.
|| наз. хва́ткасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хва́ткі
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
хва́ткі |
хва́ткая |
хва́ткае |
хва́ткія |
| Р. |
хва́ткага |
хва́ткай
хва́ткае |
хва́ткага |
хва́ткіх |
| Д. |
хва́ткаму |
хва́ткай |
хва́ткаму |
хва́ткім |
| В. |
хва́ткі (неадуш.)
хва́ткага (адуш.) |
хва́ткую |
хва́ткае |
хва́ткія (неадуш.)
хва́ткіх (адуш.) |
| Т. |
хва́ткім |
хва́ткай
хва́ткаю |
хва́ткім |
хва́ткімі |
| М. |
хва́ткім |
хва́ткай |
хва́ткім |
хва́ткіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хва́ткі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Які спрытна, учэпіста хапае, схоплівае што‑н. Хваткія рукі. / у перан. ужыв. Зрэдку сустракаліся нізкарослыя дубкі, кучаравілася хваткая шыпшына, расшытая аранжавымі ягадамі. Караткевіч. // перан. Спрытны, кемлівы. Кожны з нас бадзёры, упарты, хваткі, Мы яшчэ не зведалі тугі. Прануза.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хва́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
хва́тка |
| Р. |
хва́ткі |
| Д. |
хва́тцы |
| В. |
хва́тку |
| Т. |
хва́ткай
хва́ткаю |
| М. |
хва́тцы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ца́пкі, ‑ая, ‑ае.
Абл. Хваткі, учэпісты. Дзікі вінаград.. моцна ўчапіўся за тонкія дошкі, за кроквы, пераплёўшы іх сваімі цапкімі вусікамі-вывітушкамі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пазыча́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да пазычыць.
•••
Не пазычаць чаго — ёсць у дастатковай меры, хапае. З [хлопцаў] атрымаліся б неблагія трактарыст, розуму ж і хваткі ім не пазычаць. «ЛіМ».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Пахаткі́ 1, похоткі́ ’частка пчалінай сям’і, якая выконвае разведвальную функцыю’ (Анох.). Да паход, ход < хадзі́ць (гл.). Параўн. іван. ходкы́ ’работа пчол па разведцы’.
Пахаткі́ 2 ’зручны для работы’ (паст., Сл. ПЗБ). У выніку кантамінацыі хваткі і пахватны ’тс’ (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
піжо́н, ‑а, м.
Разм. пагард. Пусты малады чалавек, празмерна заняты сваім знешнім выглядам і апрануты вельмі модна; франт. Ёсць сярод нас такі задзірысты піжон — Штаны ў дудачку, чубок з-пад шапкі, А за каўнер вазьмі — папусціць нюні ён, — Ні прынцыповасці, ні смеласці, ні хваткі, Гатоў, як Бобік той, лізаць адразу пяткі. Валасевіч. Пецька — піжон. Тыдзень есці не будзе, а бразготку ўпадабаную купіць. Мехаў.
[Ад фр. pigeon — голуб.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)