Ха́ткі
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Ха́ткі |
| Р. |
Ха́так
Ха́ткаў |
| Д. |
Ха́ткам |
| В. |
Ха́ткі |
| Т. |
Ха́ткамі |
| М. |
Ха́тках |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ха́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
ха́тка |
ха́ткі |
| Р. |
ха́ткі |
ха́так |
| Д. |
ха́тцы |
ха́ткам |
| В. |
ха́тку |
ха́ткі |
| Т. |
ха́ткай
ха́ткаю |
ха́ткамі |
| М. |
ха́тцы |
ха́тках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ляпі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., ле́піцца; незак.
1. Быць пластычным, прыгодным для лепкі, здольным прыляпляцца.
Пластылін добра лепіцца.
2. Цесна размяшчацца адзін каля аднаго.
Абапал вуліцы ляпіліся старэнькія хаткі.
3. Стварацца з пластычных матэрыялаў.
Скульптурныя партрэты лепяцца марудна.
4. разм. Прыставаць, вязацца, чапіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
лісцяны́, ‑ая, ‑ое.
Разм. Тое, што і лісцвяны. Ляжым на лісцяной, раней падсушанай каля агню пасцелі. Брыль. У гаі раслі розныя лісцяныя дрэвы. Якімовіч. На крокаў трыста ад хаткі быў густы лісцяны лес. Бядуля.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адна́кі, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і аднолькавы. Праўда, не заўсёды грэбля з аднакаю сілай бунтавала сялянскія душы. Колас. Рыгор разглядаў у змроку аднакія прыземістыя абсаджаныя садкамі хаткі. Гартны. [Дубіку] хоць бы што — ён заўсёды аднакі. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запаску́дзіць, ‑джу, ‑дзіш, ‑дзіць; зак., што.
Разм. Забрудзіць адкідамі, нечыстотамі. Запаскудзіць двор. □ — Гэта жаб[ін]ая ікра толькі кашулю запаскудзіць, — сказаў Мірон, з гідлівасцю адграбаючы гэты кісель. Маўр. Дзятляняткі чысціню любяць. Ніколі свайго гнязда не запаскудзяць, з хаткі хлява не зробяць. Клышка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жыро́ўка 1, ‑і, ДМ ‑роўцы, ж.
Тое, што і жыраванне. [Бабёр] вынырнуў з хаткі, паплаваў некаторы час каля жылля.. і цяпер паплыў у канал на начную жыроўку. В. Вольскі.
жыро́ўка 2, ‑і, ДМ ‑роўцы; Р мн. ‑ровак; ж.
Тое, што і жыразагад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
блішча́сты, ‑ая, ‑ае.
Які мае гладкую, бліскучую паверхню, які адбівае прамені святла. На чалавеку быў сіні гарнітур, да самай шыі зашпілены на блішчастыя гузікі. Васілёнак. Да ліфта трэба было прабегчы цераз нізкі, прасторны, вылажаны жоўтым блішчастым паркетам хол. Скрыган. Чорная блішчастая машына спынілася ля хаткі Грушкавай маці. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ха́тка ж., уменьш. избу́шка, ха́тка;
◊ х. на куры́ных но́жках — избу́шка на ку́рьих но́жках;
аста́ткі з ха́ткі — после́дние кро́хи;
свая́ х. — ро́дная ма́тка — посл. своя́ ха́тка — родна́я ма́тка
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ха́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Памянш.-ласк. да хата; невялікая хата. Глядзіць [Янка] — стаіць пры моры маленькая рыбацкая хатка. Якімовіч. Неўзабаве гэтая невялічкая хатка на ўскраіне вёскі зрабілася штабам буйнейшай будоўлі на Беларусі. Грахоўскі. Свая хатка — як родная матка. Прыказка.
2. Жыллё бабра і некаторых іншых вадзяных жывёл з галінак, сцёблаў трыснягу і пад. Мінуўшы стройныя бары, Прайшлі б па мокрых кладках І паглядзелі б, як бабры Майструюць дружна хаткі. Свірка. // Гняздо птушкі. А побач з ім, на галінцы клёну, цвіркае верабей, яшчэ ўсё не пакідаючы надзеі выпрасіць у шпака яго новую хатку. Брыль.
•••
Астаткі з хаткі — усё, што ёсць, што засталося.
Хатка на курыных ножках (лапках) — невялікая, старая хата.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)