учарне́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; зак.
1. Зблажэць, змарнець.
У. ад хваробы.
Твар учарнеў.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачарнець (пад уздзеяннем вільгаці, сонца, паветра і пад.; разм.).
Драніца на даху ўчарнела.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
учарне́ць
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
учарне́ю |
учарне́ем |
| 2-я ас. |
учарне́еш |
учарне́еце |
| 3-я ас. |
учарне́е |
учарне́юць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
учарне́ў |
учарне́лі |
| ж. |
учарне́ла |
| н. |
учарне́ла |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
учарне́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
учарне́ць сов.
1. (о человеке) истощи́ться, изнури́ться; осу́нуться;
2. разг. почерне́ть, стать чёрным;
дах ~не́ў — кры́ша почерне́ла
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
учарне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
1. Зблажэць, змарнець; счарнець. Камандзір учарнеў і выпетраў, з кожным днём рабіўся больш рашучы і злосны. Грахоўскі. Марынчук неяк асунуўся, згорбіўся, даўно няголены твар яго ўчарнеў, на ім разгубленасць і трывога. С. Александровіч.
2. Разм. Пачарнець (пад уздзеяннем вільгаці, сонца, паветра і пад.). Куток даху быў Крыты драніцамі, што не паспелі яшчэ як след учарнець на сонцы і ветры. Савіцкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уцямне́ць, ‑ею, ‑ееш, ‑ее; зак.
Разм.
1. безас. Сцямнець. Увечары, калі ўжо добра ўцямнела, Мікола прыйшоў пераведаць маці. Сабаленка.
2. Учарнець, схуднець (ад перажыванняў, хваляванняў і пад.). Ён уцямнеў з твару, прыгорбіўся: яшчэ ніколі не здаралася Лугавому сутыкацца з такой не па-дзіцячаму яраснай чалавечай помстай. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)