уце́плены
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
уце́плены |
уце́пленая |
уце́пленае |
уце́пленыя |
| Р. |
уце́пленага |
уце́пленай
уце́пленае |
уце́пленага |
уце́пленых |
| Д. |
уце́пленаму |
уце́пленай |
уце́пленаму |
уце́пленым |
| В. |
уце́плены (неадуш.)
уце́пленага (адуш.) |
уце́пленую |
уце́пленае |
уце́пленыя (неадуш.)
уце́пленых (адуш.) |
| Т. |
уце́пленым |
уце́пленай
уце́пленаю |
уце́пленым |
уце́пленымі |
| М. |
уце́пленым |
уце́пленай |
уце́пленым |
уце́пленых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
уце́плены
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
уце́плены |
уце́пленая |
уце́пленае |
уце́пленыя |
| Р. |
уце́пленага |
уце́пленай
уце́пленае |
уце́пленага |
уце́пленых |
| Д. |
уце́пленаму |
уце́пленай |
уце́пленаму |
уце́пленым |
| В. |
уце́плены (неадуш.)
уце́пленага (адуш.) |
уце́пленую |
уце́пленае |
уце́пленыя (неадуш.)
уце́пленых (адуш.) |
| Т. |
уце́пленым |
уце́пленай
уце́пленаю |
уце́пленым |
уце́пленымі |
| М. |
уце́пленым |
уце́пленай |
уце́пленым |
уце́пленых |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
уце́плены
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
уце́плены |
уце́пленая |
уце́пленае |
уце́пленыя |
| Р. |
уце́пленага |
уце́пленай
уце́пленае |
уце́пленага |
уце́пленых |
| Д. |
уце́пленаму |
уце́пленай |
уце́пленаму |
уце́пленым |
| В. |
уце́плены (неадуш.)
уце́пленага (адуш.) |
уце́пленую |
уце́пленае |
уце́пленыя (неадуш.)
уце́пленых (адуш.) |
| Т. |
уце́пленым |
уце́пленай
уце́пленаю |
уце́пленым |
уце́пленымі |
| М. |
уце́пленым |
уце́пленай |
уце́пленым |
уце́пленых |
Кароткая форма: уце́плена.
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
уце́плены
1. прич. утеплённый, отеплённый;
2. в знач. прил. утеплённый;
у. абу́так — утеплённая о́бувь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уце́плены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад уцяпліць.
2. у знач. прым. Які ўцяплілі. Уцеплены абутак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
отеплённый аце́плены, уце́плены;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уцяплі́ць, уцяплю́, уце́пліш, уце́пліць; уце́плены; зак., што.
Зрабіць цяплейшым, засцерагчы ад уздзеяння холаду.
У. ферму.
|| незак. уцяпля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. уцяпле́нне, -я, н.; прым. уцяпля́льны, -ая, -ае.
У. чахол (прызначаны для ўцяплення).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
*Ату́шаны, оту́шаный ’уцеплены’ (Клім.). Дзеепрыметнік ад дзеяслова *атушыць ’уцяпліць’, звязанага з захаваным ва ўкраінскай мове тушкува́ти шчыльна закрываць, укутваць’; параўн. тушыць ’гатаваць ежу ў закрытым посудзе’ (Нас.). Гл. тушыць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
цёплы, ‑ая, ‑ае.
1. Які змяшчае ў сабе пэўную колькасць цяпла; сярэдні паміж гарачым і халодным. Цёплая вада. Цёплае паветра. Цёплае малако. □ Дзякуй цёплым дажджам і халоднай расе за жыты, што ўзраслі ў небывалай красе. А. Вольскі. Шурпатая кара дрэва была цёплай, пахучай. Лынькоў. У хаце прыемна пахла цёплым хлебам і напаленай печкай. Мележ. // Які з’яўляецца крыніцай цяпла. Цёплая печ. □ Ты закурыш пры цёплым дарожным агні І пачуеш у сэрцы шчаслівы спакой. Кірэенка. // Які вызначаецца цяплом, уласцівым жывому арганізму. Людзі.. беглі, уцякалі ў пушчу. Схапіўшы .. сваю сонную, цёплую Верачку, — паляцела і Ліда. Брыль. // Які мае адносна высокую тэмпературу паветра. Дзень быў ціхі, ясны, цёплы, нават гарачы. Колас. Вясна выдалася дружнай і цёплай. Лынькоў. // З высокай сярэднегадавой тэмпературай. Цёплыя краіны. Цёплы клімат. □ Застаўся Іліко жыць у цёплым горадзе Поці. Самуйлёнак.
2. Які добра засцерагае ад холаду; добра сагравае. Цёплае адзенне. Цёплая коўдра. □ На плечы .. [маці] была накінута цёплая хустка. Шахавец. // Які добра захоўвае цяпло. Я знайшоў цёплае гняздо для пакалечанай ластаўкі. Бядуля. Уцякала Бандароўна У поле з цёплай хаты. Купала. // Які ацяпляецца, абаграецца; уцеплены (пра памяшканне). Цёплая палавіна хаты. Цёплы хлеў.
3. перан. Які вызначаецца душэўнай цеплынёй; ласкавы, добразычлівы; сардэчны. — Я люблю дзяцей, — з цёплай, пяшчотна задуменнай усмешкай кажа Іра. Гарбук. // Прасякнуты добрымі пачуццямі да каго‑н. Можа, ніхто так не сумуе па цёплым слове з дому, як салдат. Скрыган. // Які складаецца з блізка знаёмых людзей; прасякнуты сардэчнымі, душэўнымі адносінамі. Марына Паўлаўна і Саша вячэралі ў цёплым кругу чужой і такой блізкай з гэтага вечара ім сям’і. Васілевіч. І ў цёплым сяброўстве За гэтым сталом Раскрыем душу Для ўваходу Вялікага слаўнага Новага года І чаркі напоўнім Віном. Хведаровіч.
4. перан. Мяккі, прыемны для зроку, слыху. Цёплая музыка. □ І здаровае, крамянае надвор’е, і яркія цёплыя фарбы маглі б толькі радаваць і бадзёрыць нашых хадакоў. Якімовіч. // Пра чырвона-карычневы тон спектра ў процілегласць сіне-блакітнаму. Цёплы тон пейзажу.
•••
Цёплае месца гл. месца.
Цёплая кампанія гл. кампанія 1.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)