уты́ль

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз.
Н. уты́ль
Р. уты́лю
Д. уты́лю
В. уты́ль
Т. уты́лем
М. уты́лі

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уты́ль, -ю, м., зб.

Адходы, рэчы, якія ўжо не прыгодныя для карыстання, але могуць быць выкарыстаны для перапрацоўкі, утылізацыі ў якасці сыравіны.

Здаць што-н. ва ў.

|| прым. уты́льны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уты́ль, -лю м. ути́ль

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уты́ль, ‑ю, м., зб.

Адходы вытворчасці, рэчы, якія ўжо не прыгодны для карыстання, але могуць служыць сыравінай для вырабу іншых рэчаў (металічны лом, анучы, папера і пад.).

[Ад лац. utilis — карысны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утыль...

Першая састаўная частка складаных слоў, якая адпавядае па значэнню слову «утыльны», напрыклад: утыльадходы, утыльцэх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

утыльсыраві́на, -ы, ж.

Тое, што і утыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ути́ль собир. уты́ль, -лю м.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

утыльсыраві́на, ‑ы, ж., зб.

Тое, што і утыль.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

збіра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

1. Незак. да сабраць.

2. Займацца збіральніцтвам. Збіраць калекцыю. Збіраць гербарый. Утыль збірае нарыхтоўшчык. □ З рання да змяркання Пчолка залатая Лётае па кветках Ды мядок збірае. Журба. Дзядзька Марцін ведаў лес добра, у лесе гадаваўся, жывёлу пасвіў, грыбы збіраў. Колас.

•••

Збіраць вяршкі — забіраць самае лепшае.

Збіраць кускі (кавалкі) — прасіць міласціну.

Хоць іголкі збірай — а) відно, светла. На вуліцы хоць іголкі збірай. Скрыган; б) відны, светлы. Ноч была светлая, месячная. Пра такія ночы кажуць: хоць іголкі збірай. Курто.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)