усыпі́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
усыплю́ |
усыпі́м |
| 2-я ас. |
усыпі́ш |
усыпіце́ |
| 3-я ас. |
усыпі́ць |
усыпя́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
усыпі́ў |
усыпі́лі |
| ж. |
усыпі́ла |
| н. |
усыпі́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
усыпі́ |
усыпі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
усыпі́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
усыпі́ць, -плю́, -пі́ш, -пі́ць; -пі́м, -піце́, -пя́ць; -плёны; зак.
1. каго (што). Прымусіць заснуць.
У. дзіця.
У. хворага перад аперацыяй.
2. перан., каго (што). Давесці да паўсоннага стану.
Нудная кніжка ўсыпіла яго.
3. перан., што. Аслабіць, прымусіць бяздзейнічаць (высок.).
У. пільнасць.
|| незак. усыпля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. усыпле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усыпі́ць сов.
1. усыпи́ть;
у. хво́рага пе́рад апера́цыяй — усыпи́ть больно́го пе́ред опера́цией;
у. дзіця́ — усыпи́ть ребёнка;
ну́дная кні́жка ўсыпі́ла яго́ — ску́чная кни́жка усыпи́ла его́;
2. перен. усыпи́ть, осла́бить;
у. пі́льнасць — усыпи́ть (осла́бить) бди́тельность
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усыпі́ць, ‑плю, ‑піш, ‑піць; зак., каго-што.
1. Выклікаць сон, прымусіць заснуць. Усыпіць дзіця. // Прымусіць заснуць пры дапамозе снатворных сродкаў, гіпнозу. Усыпіць хворага перад аперацыяй.
2. перан. Аслабіць увагу каго‑н. да чаго‑н., прытупіць пільнасць. Каб усыпіць падазрэнні немцаў, Заслонаў павінен так дзейнічаць, каб самі па сабе ўзнікалі падазрэнні ў сваіх. «Полымя». Але і.. [Булай] быў не лыкам шыты, умеў усыпіць падазрэнні і сумненні. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
загу́шкаць¹, -аю, -аеш, -ае; зак., каго.
Гушкаючы, усыпіць.
З. дзіця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
хлорафармава́ць, -му́ю, -му́еш, -му́е; -му́й; -мава́ны; зак. і незак., каго-што (уст.).
Усыпіць (усыпляць) пры дапамозе хлараформу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усыпля́ць, ‑яю, ‑яеш, ‑яе.
Незак. да усыпіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усыплёны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад усыпіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усыпле́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. усыпляць — усыпіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)