устаўны́, -а́я, -о́е.

Прыстасаваны для таго, каб устаўляць, устаўлены ў што-н.

Устаўныя шыпы.

Устаўныя зубы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

уста́ўны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. уста́ўны уста́ўная уста́ўнае уста́ўныя
Р. уста́ўнага уста́ўнай
уста́ўнае		 уста́ўнага уста́ўных
Д. уста́ўнаму уста́ўнай уста́ўнаму уста́ўным
В. уста́ўны (неадуш.)
уста́ўнага (адуш.)		 уста́ўную уста́ўнае уста́ўныя (неадуш.)
уста́ўных (адуш.)
Т. уста́ўным уста́ўнай
уста́ўнаю		 уста́ўным уста́ўнымі
М. уста́ўным уста́ўнай уста́ўным уста́ўных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

устаўны́

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. устаўны́ устаўна́я устаўно́е устаўны́я
Р. устаўно́га устаўно́й
устаўно́е		 устаўно́га устаўны́х
Д. устаўно́му устаўно́й устаўно́му устаўны́м
В. устаўны́ (неадуш.)
устаўно́га (адуш.)		 устаўну́ю устаўно́е устаўны́я (неадуш.)
устаўны́х (адуш.)
Т. устаўны́м устаўно́й
устаўно́ю		 устаўны́м устаўны́мі
М. устаўны́м устаўно́й устаўны́м устаўны́х

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

уста́ўны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Які з’яўляецца ўставам. Устаўнае пісьмо. Устаўная вязь.

устаўны́, ‑ая, ‑ое.

Прыстасаваны для таго, каб устаўляць у што‑н. Устаўныя шыпы. // Устаўлены ў што‑н. Устаўны рукаў. Устаўныя зубы. □ Характэрнай асаблівасцю кампазіцыі буйных твораў Якуба Коласа з’яўляецца наяўнасць устаўных алегарычных апавяданняў. Пшыркоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Ро́стаўкі ’устаўныя карункі ў навалачках’ (ашм., Сл. рэг. лекс.). У выніку кантамінацыі лексем расшыўка і ўстаўка (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Аскаба́лак ’абыякава ці выпадкова адсечаны невялікі кавалак дрэва’, аскабо́лак (Янк. II), осокоба́лок (Лун.), аскабёл (Бяльк.); ад гэтага пераносныя значэнні пра чалавека (БРС), вялікую лусту хлеба (Бір. дыс.). Утворана паводле таго ж тыпу, што абломак, асушак, атопкі ад дзеяслова *аскабаліць (*оскобълити) і аскабёл — ад яго варыянта *аскабеліць (*оскобьлити). Гэтыя дзеясловы, паралельныя да рус. оскоблить, маюць другасныя (устаўныя) ъ, ь; яны ўтвораны ад назвы прылады скобля (магчыма, спачатку ўтвораны бяспрэфіксны дзеяслоў скоблити), што ўзыходзіць да і.-е. *(s)kobh‑ (Покарны, 930–931) і суфіксальнага ‑l‑ (Трубачоў, Ремесл. терм., 156). Супрун, Рэгіян. асабл. (Гомель) 68–69.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Лі́шта, лі́штва, ліштва́, лы́штва, лі́штавачка, лі́штаўка ’падгорнутая або нашытая палоска матэрыі для аздобы, падрубкі; устаўныя часткі кашулі, кофты на грудзях’ (Гарэц., Др.-Падб., Грыг., Бяльк., Касп., ТСБМ, Сл. ПЗБ, Ян.; мазыр. Мат. Гом.; навагр., Нар. сл.; КЭС, лаг.; стаўбц., Жд. 2; паўд.-пін., Нар. лекс.); ’дошка, фігурная планка вакол акон ці дзвярэй’ (ТСБМ, Клім., Сцяшк., Гарэц.), ’карніз’ (Яруш., Нас.), ’рэйка, плінтус’ (Клім., ТСБМ, Сл. ПЗБ), ’дошка патрэбнай шырыні’ (КЭС, лаг.), ’папярочная жэрдка ў плоце’ (свісл., Шатал.), ’перакладзіна ў прыстасаванні для снавання красён’ (навагр., Сл. ПЗБ). Ст.-бел. лиштва, лишта ’ліштва, аблямоўка’, ’планка’ (1556 г.) запазычана са ст.-польск. lisztwa, listwa, listewka ’вузкая планка, дошчачка’, ’рама карціны’, ’падрубка ў адзенні’, ’стужка, пояс’, якія з с.-в.-ням. līste ’тс’, суч. ням. Leiste (Слаўскі, 4, 287–288; Чартко, Бел. лінгв. зб., 151; Булыка, Запазыч., 191; Лекс. запазыч., 189).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)