успо́рваць гл. успароць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

успо́рваць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. успо́рваю успо́рваем
2-я ас. успо́рваеш успо́рваеце
3-я ас. успо́рвае успо́рваюць
Прошлы час
м. успо́рваў успо́рвалі
ж. успо́рвала
н. успо́рвала
Загадны лад
2-я ас. успо́рвай успо́рвайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час успо́рваючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

успо́рваць несов.

1. (разрезая, вскрывать) вспа́рывать;

2. разг. (будить, тормоша) раста́лкивать; поднима́ть;

1, 2 см. успаро́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

успо́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да успароць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

успаро́ць, -пару́, -по́раш, -по́ра; -пары́; -по́раты; зак.

1. што. Распароўшы, адкрыць.

У. мяшок.

2. каго (што). Рана падняць, разбудзіць або ўзагнаць са свайго месца (разм.).

Сёння ўспаролі мяне на досвітку.

У. курыцу з гнязда.

|| незак. успо́рваць, -аю, -аеш, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вспа́рывать несов. успо́рваць, распо́рваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

успо́рванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. успорваць — успароць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

успо́рвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да успароцца.

2. Зал. да успорваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

успо́рвацца несов.

1. разг. поднима́ться; встава́ть;

2. страд. вспа́рываться; раста́лкиваться; поднима́ться; см. успо́рваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Ты́шчыцца разм. ‘пралазіць, прабірацца з цяжкасцю; лезці куды-небудзь’ (ТСБМ, Шат.; лаг., Гіл.), ‘хавацца, залазіць у шчыліну, у дзірку; зашывацца’ (маладз., Янк. Мат., Варл.), ты́шчыць ‘соваць’ (Шат.), ‘рыць, успорваць зямлю’: svińnia tyščuć łoh (Варл.). Няясна. Мажліва, адзіны захаваны ў сучасных славянскіх мовах адпаведнік ст.-слав. тъщати сѧ ‘спяшацца, імкнуцца, старацца, сіліцца’, паколькі старое рус. тщи́ться ‘тс’, ст.-серб. таштати се ‘тс’ лічацца запазычаннямі праз царкоўнаславянскую мову (ESJSt, 17, 1007), як і ст.-бел. тщитися ‘старацца’, адзначанае выключна ў рэлігійных тэкстах (ГСБМ). Магчыма, што захаванню архаізма ў абмежаваным арэале садзейнічалі фармальна і семантычна блізкія літ. kýščioti ‘соваць, усоўваць, запіхваць’, зваротнае kìštis ‘умешвацца’ няяснага паходжання (Смачынскі, 292).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)