уско́сны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
уско́сны |
уско́сная |
уско́снае |
уско́сныя |
| Р. |
уско́снага |
уско́снай
уско́снае |
уско́снага |
уско́сных |
| Д. |
уско́снаму |
уско́снай |
уско́снаму |
уско́сным |
| В. |
уско́сны (неадуш.)
уско́снага (адуш.) |
уско́сную |
уско́снае |
уско́сныя (неадуш.)
уско́сных (адуш.) |
| Т. |
уско́сным |
уско́снай
уско́снаю |
уско́сным |
уско́снымі |
| М. |
уско́сным |
уско́снай |
уско́сным |
уско́сных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
уско́сны, -ая, -ае.
1. Не непасрэдны, пабочны; проціл. прамы.
Ускосныя звесткі.
Ускосныя доказы.
Абвінавачванне ўскосна (прысл.) датычыць і яе.
2. У граматыцы пра перадачу чужой мовы: які выражаецца даданым сказам.
Ускосная мова.
Ускоснае пытанне.
○ Ускоснае дапаўненне — у граматыцы: дапаўненне ў любым склоне, акрамя вінавальнага без прыназоўніка.
Ускосны склон — у граматыцы: усякі склон, акрамя назоўнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
уско́сны, ‑ая, ‑ае.
Які не выказваецца, не выяўляецца непасрэдна; пабочны. Ёсць у мяне пад рукамі толькі скупыя ўскосныя звесткі, знойдзеныя даследчыкамі ў розных архівах. Мехаў. Цяпер я добра ведала, што не толькі не маю права нешта сказаць Віктару.., бо сказаць, гэта значыць зрабіць ускосны папрок яму. Савіцкі. Важным сродкам выяўлення ўнутранага свету чалавека з’яўляецца ў К. Чорнага ўскосная партрэтная характарыстыка. «Полымя». [Чаур]: — Твае любімыя дэтэктывы сцвярджалі: калі няма прамых доказаў, шукай ускосныя. Шыцік.
•••
Ускосная мова гл. мова.
Ускосныя падаткі гл. падатак.
Ускосныя склоны гл. склон.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́свенный в разн. знач. уско́сны;
ко́свенные падежи́ грам. уско́сныя скло́ны;
ко́свенная речь грам. уско́сная мо́ва;
ко́свенное дополне́ние грам. уско́снае дапаўне́нне;
ко́свенный вопро́с грам. уско́снае пыта́нне;
ко́свенные нало́ги фин. уско́сныя пада́ткі;
ко́свенные ули́ки уско́сныя до́казы;
ко́свенный луч физ. уско́сны праме́нь;
ко́свенным путём уско́сным шля́хам;
ко́свенный намёк уско́сны намёк;
ко́свенные удобре́ния с.-х. уско́сныя ўгнае́нні.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ули́ка ж. до́каз, -зу м.;
ко́свенные ули́ки уско́сныя до́казы;
прямы́е ули́ки я́ўныя до́казы.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пада́так, ‑тку, м.
1. Абавязковы збор з прадпрыемстваў і насельніцтва, які вызначаецца дзяржавай. Падаходны падатак. □ Зняў сельсавет незаконны падатак на ўдаву, хворую жанчыну. Васілевіч.
2. Тое, што і паборы.
•••
Ускосныя падаткі — падаткі, якія ўключаюцца ў прадажную цану тавару; акцыз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
скло́н, -ну м., грам. паде́ж;
ро́дны с. — роди́тельный паде́ж;
клі́чны с. — зва́тельный паде́ж;
уско́сныя ~ны — ко́свенные падежи́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
склон, ‑у, м.
Граматычная катэгорыя іменных часцін мовы, у якой выражаюцца семантыка-сінтаксічныя адносіны паміж словамі; форма іменнай часціны мовы. Развіццё катэгорыі склону ў славянскіх мовах. □ Змяненне назоўнікаў па склонах называецца скланеннем. Граматыка.
•••
Вінавальны склон — склон, які адказвае на пытанні: каго? што?
Давальны склон — склон, які адказвае на пытанні: каму? чаму?
Месны склон — склон, які адказвае на пытанні: аб кім? аб чым?, ужываецца толькі з прыназоўнікам.
Назоўны склон — зыходная склонавая форма, у якой назоўнік ужываецца як назва асобы, прадмета, з’явы; адказвае на пытанні: хто? што?
Родны склон — склон, які адказвае па пытанні: каго? чаго?
Творны склон — склон, які адказвае на пытанні: кім? чым? і абазначае прыладу або спосаб дзеяння.
Ускосныя склоны — усе склоны, акрамя назоўнага.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)