ускла́сці, -ладу́, -ладзе́ш, -ладзе́; -ладзём, -ладзяце́, -ладу́ць; -ла́ў, -ла́ла; -ладзі́; -ла́дзены; зак.
1. каго-што на што. Пакласці на што-н., паверх чаго-н.
У. плуг на калёсы.
2. што на што. Урачыста пакласці.
У. вянок на магілу.
3. што на каго (што). Даручыць што-н. каму-н.
У. адказнасць на каго-н.
◊
Ускласці віну на каго — палічыць вінаватым каго-н.
Ускласці або узваліць на плечы каго, чые, каму — абцяжарыць чым-н. (звычайна працай, клопатамі; разм.).
|| незак. усклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і ускла́дваць, -аю, -аеш, -ае.
◊
Ускладаць надзеі на каго-што (кніжн.) — чакаць ад каго-, чаго-н. ажыццяўлення сваіх надзей.
|| наз. усклада́нне, -я, н. і ускла́дванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ускла́сці
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ускладу́ |
ускладзё́м |
| 2-я ас. |
ускладзе́ш |
ускладзяце́ |
| 3-я ас. |
ускладзе́ |
ускладу́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ускла́ў |
ускла́лі |
| ж. |
ускла́ла |
| н. |
ускла́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ускладзі́ |
ускладзі́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
ускла́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ускла́сці сов.
1. (на что-л.) положи́ть;
у. мяшо́к на воз — положи́ть мешо́к на теле́гу;
2. (торжественно положить) возложи́ть;
3. (поручить) возложи́ть;
у. адка́знасць на каго́-не́будзь — возложи́ть отве́тственность на кого́-л.;
у. мі́сію — возложи́ть ми́ссию
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ускла́сці, ‑кладу, ‑кладзеш, ‑кладзе; ‑кладзём, ‑кладзяце; зак.
1. каго-што. Пакласці на верх, паверх чаго‑н. Ускласці плуг на калёсы. Ускласці рэчы на воз. □ [Антон] нічога не кажучы запрог падводу, усклаў хлопца ды да бацькі. Быкаў. Трэба было ўскласці камель бервяна на перадок, а верх на заднюю вось. Галавач.
2. што. Урачыста пакласці. У дні свят і мінчане і госці з розных краін і гарадоў прыходзяць сюды, каб ускласці вянкі і букеты, каб выказаць яшчэ раз сваю пашану памяці герояў... В. Вольскі. І прыйдуць сюды піянеры са школы Ускласці на помнік вянкі. Тарас.
3. што. Даручыць што‑н. каму‑н. На Шалюту, як былога камандзіра атрада, усклалі абавязкі старшыні райвыканкома. Дуброўскі.
4. што. Абл. Надзець. Ганна Сымонаўна.. другі раз у жыцці апранула шлюбную сукенку. Затым усклала на шыю пацеркі, а яны ж — у некалькі радоў! Дубоўка.
•••
Ускласці (узваліць) на плечы каго, чые, каму — абцяжарыць чым‑н., звычайна справамі, працай, клопатамі і пад.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
старшынёўства, -а, н.
Выкананне абавязкаў старшыні; пасада старшыні.
Ускласці с. на Васіля.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
возложи́ть сов. ускла́сці, мног. паўсклада́ць, паўскла́дваць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
паўсклада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і паўскла́дваць, -аю, -аеш, -ае; зак., што.
Ускласці ўсё, многае.
П. мяхі на воз.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ускі́даць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., што.
Кідаючы, ускласці на верх чаго-н. усё, многае.
У. сена на вышкі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ускла́дваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да ускласці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ускла́дзены, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад ускласці.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)