упхну́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
упхну́ |
упхнё́м |
| 2-я ас. |
упхне́ш |
упхняце́ |
| 3-я ас. |
упхне́ |
упхну́ць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
упхну́ў |
упхну́лі |
| ж. |
упхну́ла |
| н. |
упхну́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
упхні́ |
упхні́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
упхну́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
упхну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -ну́ты; зак. (разм.).
1. каго-што ў што. Уштурхнуць, усунуць.
У. пальчаткі ў кішэню.
Яго сілай упхнулі ў кабінет.
2. перан., што. Прымусіць узяць, прыняць што-н.
У. няякасны тавар каму-н.
3. перан., каго. Паставіць на якую-н. работу, пасаду і пад. супраць волі або ўладкаваць куды-н. па пратэкцыі.
У. на завод.
У. сына на завочнае аддзяленне інстытута.
|| незак. упіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е і упі́хваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упхну́ць сов., разг.
1. запихну́ть, впихну́ть; су́нуть; засу́нуть;
у. што-не́будзь у кішэ́ню — впихну́ть (су́нуть, засу́нуть) что́-л. в карма́н;
2. (заставить войти) втолкну́ть, впихну́ть;
яго́ сі́лай ~ну́лі ў кабіне́т — его́ наси́льно втолкну́ли (впихну́ли) в кабине́т;
3. (заставить взять) всучи́ть;
4. прост. (съесть) умя́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упхну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак.
Разм.
1. што. Запіхваючы, усунуць куды‑н.; спехам або без разбору палажыць у што‑н. Віцька хуценька сунуў.. [шашку толу] у кішэню, за пазуху ўпхнуў скрутак шнура. Кухараў.
2. каго. Штурхнуўшы, прымусіць увайсці куды‑н. Дзверы адчыніліся са скрыпам, і паліцыянт.. упхнуў у пакой маладую жанчыну. Пестрак.
3. што. Прымусіць узяць, прыняць што‑н. Ніна адмаўлялася [ад гасцінца], але цётка сілаю ўпхнула здор у торбу. Арабей.
4. каго. Паставіць, накіраваць каго‑н. на якую‑н. работу, пасаду і пад. супраць волі. Не лёс, а Васілеўскі зараз упхнуў яго [бацьку] на гарбарню немца Гальдштэйна. Гарэцкі. // Уладкаваць каго‑н. куды‑н. па пратэкцыі. Не прайшоў [сын] у інстытут, На завочны ўпхнулі. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упіха́ць гл. увапхнуць, упіхнуць, упхнуць, увапхаць, упхаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
упі́хваць гл. увапхнуць, упіхнуць, упхнуць, увапхаць, упхаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
увапхну́ць сов., см. упхну́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упіхну́ць сов., см. упхну́ць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упихну́ть сов., разг. упхну́ць, упіхну́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сапха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што (разм.).
У беспарадку, абы-як пакласці, упхнуць куды-н.
С. усё ў мех.
|| незак. спіха́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)