упрэ́ць гл. прэць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

упрэ́ць

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. упрэ́ю упрэ́ем
2-я ас. упрэ́еш упрэ́еце
3-я ас. упрэ́е упрэ́юць
Прошлы час
м. упрэ́ў упрэ́лі
ж. упрэ́ла
н. упрэ́ла
Загадны лад
2-я ас. упрэ́й упрэ́йце
Дзеепрыслоўе
прош. час упрэ́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

упрэ́ць сов.

1. в разн. знач. упре́ть;

ка́ша ўпрэ́ла — ка́ша упре́ла;

конь упрэ́ў — ло́шадь упре́ла;

2. (о навозе и т.п.) перегни́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

упрэ́ць, ‑эю, ‑эеш, ‑эе; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Добра ўварыцца, згатавацца на жары, невялікім агні. Каша ўпрэла. □ [Мяса] так упрэла ў печы, што стала ружовае. Палтаран.

2. Разм. Упацець, пакрыцца потам. Пакуль [Балашоў] дабраўся да Вірской вуліцы, аж упрэў. Новікаў.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць вільготным, сырым ад цяпла. Трава, нагрэтая сонцам,.. упрэла і цяпер патыхала аж сюды, на двор, саладкава і горача. М. Стральцоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прэць, -э́ю, -э́еш, -э́е; незак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Гнісці, тлець ад сырасці або цеплыні.

Мокрае сена прэе.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Станавіцца вільготным, сырым ад цеплыні.

Зямля вясной прэе.

3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Павольна даходзіць да гатоўнасці на жары, на невялікім агні.

Бульба прэе.

4. Пацець, пакрывацца потам (разм.).

Прэе дзед у ватоўцы на такім сонцы.

|| зак. сапрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е (да 1 і 4 знач.), упрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е (да 1, 3 і 4 знач.) і увапрэ́ць, -э́ю, -э́еш, -э́е (да 1, 3 і 4 знач.).

|| наз. прэ́нне, -я, н. (да 1 і 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

увапрэ́ць гл. упрэць.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

увапрэ́ць сов., см. упрэ́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

управа́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да упрэць (у 1, 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

взопре́ть сов., прост. упрэ́ць, спаце́ць, успаце́ць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

паўправа́ць, ‑ае; зак.

Разм. Упрэць — пра ўсё, многае або пра ўсіх, многіх.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)