уплята́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. уплята́ю уплята́ем
2-я ас. уплята́еш уплята́еце
3-я ас. уплята́е уплята́юць
Прошлы час
м. уплята́ў уплята́лі
ж. уплята́ла
н. уплята́ла
Загадны лад
2-я ас. уплята́й уплята́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час уплята́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

уплята́ць несов., разг.

1. вплета́ть; ввива́ть; ввя́зывать;

2. (втягивать, вовлекать) впу́тывать;

3. (съедать) уплета́ть;

1-3 см. упле́сці 1, 2, 4;

◊ у. за абе́дзве шчакі́ — уплета́ть за о́бе щеки́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уплята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да уплесці.

•••

Уплятаць за абедзве шчакі — есці з вялікім апетытам, прагна.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упле́сці, -ляту́, -ляце́ш, -ляце́; -ляцём, -лецяце́, -ляту́ць; -лёў, -ляла́, -ло́; -ляці́; -ле́цены; зак.

1. што ў што. Плетучы, уставіць.

У. стужкі ў косы.

2. перан., каго (што). Уцягнуць, умяшаць у што-н. непрыемнае (разм.).

У. каго-н. у цёмную справу.

3. што. Зрасходаваць на пляценне чаго-н.

Усе ніткі ўпляла ў адзін пояс.

4. што. З’есці хутка, з апетытам (разм.).

У. цэлую булку.

|| незак. уплята́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

вплета́ть несов.

1. уплята́ць; увіва́ць;

2. (впутывать) разг. уплята́ць, ублы́тваць, уме́шваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уплята́нне, ‑я, н.

Дзеянне паводле дзеясл. уплятаць — уплесці (у 1 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ввива́ть несов.

1. увіва́ць;

2. (вплетать) уплята́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

уплята́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да уплесціся (у 1 знач.).

2. Зал. да уплятаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

упліка́ць

‘уплятаць, прышпільваць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. упліка́ю упліка́ем
2-я ас. упліка́еш упліка́еце
3-я ас. упліка́е упліка́юць
Прошлы час
м. упліка́ў упліка́лі
ж. упліка́ла
н. упліка́ла
Загадны лад
2-я ас. упліка́й упліка́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час упліка́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Гамзі́ць ’уплятаць, есці’ (Нас.), ’рабіць неакуратна’ (Бяльк.). Гл. га́мзаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)