перадпо́лле, -я,мн. -і, -яў, н. (спец.).

Умацаваная паласа перад галаўной пазіцыяй абароны.

Баі ў перадполлі.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сту́дня, -і, мн. -і, -яў, ж.

Калодзеж, умацаваная зрубам вузкая і глыбокая яма для атрымання вады з ваданоснага слоя.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гло́бус, -а, мн. -ы, -аў, м.

Мадэль зямнога шара або нябеснай сферы, умацаваная на вертыкальнай падстаўцы.

|| прым. гло́бусны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

гло́бус, ‑а, м.

Зменшаная ў мільёны разоў мадэль зямнога шара або нябеснай сферы, умацаваная на вертыкальнай падстаўцы.

[Ад лац. globus — шар.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умацава́ны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. умацава́ны умацава́ная умацава́нае умацава́ныя
Р. умацава́нага умацава́най
умацава́нае		 умацава́нага умацава́ных
Д. умацава́наму умацава́най умацава́наму умацава́ным
В. умацава́ны (неадуш.)
умацава́нага (адуш.)		 умацава́ную умацава́нае умацава́ныя (неадуш.)
умацава́ных (адуш.)
Т. умацава́ным умацава́най
умацава́наю		 умацава́ным умацава́нымі
М. умацава́ным умацава́най умацава́ным умацава́ных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

дзядзі́нец, -нца, мн. -нцы, -нцаў, м.

1. Цэнтральная частка старажытнага горада, умацаваная валамі, а пазней мураванымі сценамі і драўлянымі вежамі (гіст.).

2. Прасторны двор, агароджаны пляц (звычайна перад маёнткам, царквой; разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

умацава́ны

дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, закончанае трыванне

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. умацава́ны умацава́ная умацава́нае умацава́ныя
Р. умацава́нага умацава́най
умацава́нае		 умацава́нага умацава́ных
Д. умацава́наму умацава́най умацава́наму умацава́ным
В. умацава́ны (неадуш.)
умацава́нага (адуш.)		 умацава́ную умацава́нае умацава́ныя (неадуш.)
умацава́ных (адуш.)
Т. умацава́ным умацава́най
умацава́наю		 умацава́ным умацава́нымі
М. умацава́ным умацава́най умацава́ным умацава́ных

Кароткая форма: умацава́на.

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

вадабо́й, ‑я, м.

Спец. Умацаваная частка рэчышча ракі, якая прымае на сябе напор плыні вады з плаціны. Старэйшыя спыняліся на мастку, глядзелі цераз парэнчы ўніз на прасмалены насціл вадабоя. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умацава́ны, ‑ая, ‑ае.

1. Дзеепрым. зал. пр. ад умацаваць.

2. у знач. прым. Прызначаны для абароны, заняты абарончымі збудаваннямі. Умацаваны раён. Умацаваная паласа. Умацаваны лагер. □ Па цячэнню рэк мы бачым умацаваныя паселішчы. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Турні́к ‘гімнастычная перакладзіна, умацаваная на дзвюх стойках’ (ТСБМ, Баршч.). Запазычана з рус. турни́к ‘тс’, утворанага з турникет (гл.) у пачатку XX ст. Першапачаткова ўзнікла ў цыркачоў, абазначаючы практыкаванне на гэтым гімнастычным снарадзе (Чарных, 2, 272–273; ЕСУМ, 5, 683; Арол, 4, 120).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)