Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
умары́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
умару́ |
умо́рым |
| 2-я ас. |
умо́рыш |
умо́рыце |
| 3-я ас. |
умо́рыць |
умо́раць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
умары́ў |
умары́лі |
| ж. |
умары́ла |
| н. |
умары́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
умары́ |
умары́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
умары́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
умары́ць сов., разг., в разн. знач. умори́ть;
у. го́ладам — умори́ть го́лодом;
у. каня́ — умори́ть коня́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
умары́ць, умару, уморыш, уморыць; зак., каго.
Разм.
1. Давесці да смерці. [Рыгор:] — Цяпер .. [Грамадой] гэту Марыську знарок уморыць, каб хутчэй усё падгрэбці. Крапіва.
2. Замарыць, знясіліць. Умарыць каня.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мары́ць, мару́, мо́рыш, мо́рыць; мо́раны; незак.
1. каго (што). Труціць, знішчаць.
М. прусакоў.
2. каго (што). Мучыць, мардаваць.
М. голадам.
3. перан., каго (што). Даводзіць да знямогі.
М. смешнымі апавяданнямі.
Сон морыць.
4. што. Трымаць драўніну ў вадзе, у спецыяльным растворы для надання ёй цёмнага колеру і моцнасці (спец.).
М. дуб.
|| зак. замары́ць, -мару́, -мо́рыш, -мо́рыць; -мо́раны (да 2 і 3 знач.), памары́ць, -мару́, -мо́рыш, -мо́рыць; -мо́раны (да 1, 2 і 4 знач.) і умары́ць, -мару́, -мо́рыш, -мо́рыць; -мо́раны (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ныць ’тупа балець; надакучліва гаварыць, скардзіцца; марнець, чахнуць’ (Сл. ПЗБ, ТС), ’нудзіцца, знемагаць’ (Нас., Яруш., Гарэц., Пятк. 2), ’усмажвацца (пра грыбы)’, укр. ни́ти, рус. ныть, польск. дыял. nuć, чэш. nýti, славац. nuť. Чаргуецца з чэш. unaviti ’умарыць’, гл. навец, параўн. *baviti: *byti, на падставе чаго рэканструюецца прасл. *nyti ’знемагаць, нудзіцца’, *naviti ’стамляць’ (узыходзіць да і.-е. гнязда *nau‑/*nəu‑/*nū‑), параўн. літ. nõvyti ’мучыць, марыць, прыгнятаць’, лат. nāvêt, nāvît ’стаміць’, ст.-прус. nowis ’пень’, гоц. naus ’нябошчык’, ст.-ісл. nár ’тс’ і пад (Фасмер, 3, 92; Бязлай, 2, 216; Варбат, Этимология–1973, 31).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)