укруці́ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
укручу́ |
укру́цім |
| 2-я ас. |
укру́ціш |
укру́ціце |
| 3-я ас. |
укру́ціць |
укру́цяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
укруці́ў |
укруці́лі |
| ж. |
укруці́ла |
| н. |
укруці́ла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
укруці́ |
укруці́це |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
укруці́ўшы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
укруці́ць, -ручу́, -ру́ціш, -ру́ціць; -ру́чаны; зак.
1. што ў што. Круцячы, уставіць.
У. лямпачку ў патрон.
2. каго-што ў што. Захутаць, завінуць.
У. дзіця ў коўдру.
У. каўбасу ў паперу.
3. што. Убавіць, прыкруціць што-н.
У. кнот у лямпе.
4. што ў што. Уматаць у што-н.
У. канец вяроўкі ў кола.
5. што. Махлюючы, прысвоіць, не аддаць чаго-н. узятага, пазычанага (разм.).
У. дваццаць пяць рублёў.
|| незак. укру́чваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
укруці́ць сов.
1. ввинти́ть, вверну́ть, вкрути́ть;
2. заку́тать, заверну́ть; уку́тать; (чем-л.) обмота́ть;
у. дзіця́ ў ко́ўдру — заку́тать ребёнка в одея́ло;
у. каўбасу́ ў папе́ру — заверну́ть колбасу́ в бума́гу;
у. галаву́ ручніко́м — обмота́ть го́лову полоте́нцем;
у. цюк вяро́ўкай — обмота́ть тюк верёвкой;
3. прикрути́ть, уба́вить;
у. кнот — прикрути́ть (уба́вить) фити́ль;
4. замота́ть;
не заўва́жыў, як ~ці́ў ле́йцы ў ко́ла — не заме́тил, как замота́л во́жжи в колесо́;
5. прост. (присвоить, не возвратить что-л.) замота́ть, зажи́лить;
у. мно́га гро́шай — зажи́лить мно́го де́нег
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
укруці́ць, укручу, укруціш, укруціць; зак., каго-што.
1. Круцячы што‑н., уставіць, уціснуць у сярэдзіну чаго‑н. Укруціць лямпачку ў патрон. □ [Ванька] шпурнуў пад ногі недакурак, укруціў яго абцасам у пясок. Місько.
2. Захутаць, завінуць у што‑н. Спрактыкаванымі рукамі жанчына ўкруціла дзіця ў пялёнку і пачала забаўляць. Даніленка. [Жанчына:] — Ды абед, пэўна, астыў, хоць я яго ўкруціла і паставіла ў стог. Гурскі. // Абматаць чым‑н. Замест замка .. [Антон] укруціў дротам клямку і рушыў з двара. Чорны.
3. Убавіць, прыкруціць што‑н. Дзядзька Пракоп укруціў кнот лямпы, і ў зале як бы змерклася. Сабаленка.
4. Уматаць у што‑н. Укруціць канец вяроўкі ў кола.
5. Разм. Махлюючы, прысвоіць сабе што‑н. чужое, не аддаць чаго‑н. узятага, пазычанага. У закусачнай сапраўды кралі .. Касіры .. рабілі падробкі ў ведамасцях, калі здавалі грошы, каб укруціць і сабе. «Вожык».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паўкру́чваць, -аю, -аеш, -ае; -аны; зак., каго-што.
Укруціць усё, многае або усіх, многіх.
П. лямпачкі.
П. дзяцей у хусткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
укру́чваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да укруціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укру́чаны, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад укруціць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ввинти́ть сов. укруці́ць, мног. паўкру́чваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вкрути́ть сов. укруці́ць, мног. паўкру́чваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уви́ть сов. уві́ць, укру́ціць; абкруці́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)