укруці́ ць
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
Будучы час
адз. мн.
1-я ас. укручу́
укру́ цім
2-я ас. укру́ ціш
укру́ ціце
3-я ас. укру́ ціць укру́ цяць
Прошлы час
м. укруці́ ў
укруці́ лі
ж. укруці́ ла
н. укруці́ ла
Загадны лад
2-я ас. укруці́
укруці́ це
Дзеепрыслоўе
прош. час укруці́ ўшы
Крыніцы:
dzsl2007 ,
krapivabr2012 ,
piskunou2012 ,
sbm2012 ,
tsblm1996 ,
tsbm1984 .
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
укруці́ ць у́ , -ру́ ціш, -ру́ ціць; -ру́ чаны; зак.
1. што ў што . Круцячы, уставіць.
У. лямпачку ў патрон.
2. каго-што ў што . Захутаць, завінуць.
У. дзіця ў коўдру.
У. каўбасу ў паперу.
3. што . Убавіць, прыкруціць што-н.
У. кнот у лямпе.
4. што ў што . Уматаць у што-н.
У. канец вяроўкі ў кола.
5. што . Махлюючы, прысвоіць, не аддаць чаго-н. узятага, пазычанага (разм. ).
У. дваццаць пяць рублёў.
|| незак. укру́ чваць , -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
укруці́ ць сов.
1. ввинти́ ть, вверну́ ть, вкрути́ ть;
2. заку́ тать, заверну́ ть; уку́ тать; (чем-л. ) обмота́ ть;
у. дзіця́ ў ко́ ўдру — заку́ тать ребёнка в одея́ ло;
у. каўбасу́ ў папе́ ру — заверну́ ть колбасу́ в бума́ гу;
у. галаву́ ручніко́ м — обмота́ ть го́ лову полоте́ нцем;
у. цюк вяро́ ўкай — обмота́ ть тюк верёвкой;
3. прикрути́ ть, уба́ вить;
у. кнот — прикрути́ ть (уба́ вить) фити́ ль;
4. замота́ ть;
не заўва́ жыў, як ~ці́ ў ле́ йцы ў ко́ ла — не заме́ тил, как замота́ л во́ жжи в колесо́ ;
5. прост. присвоить, не возвратить что-л. ) замота́ ть, зажи́ лить;
у. мно́ га гро́ шай — зажи́ лить мно́ го де́ нег
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
укруці́ ць укручу, укруціш, укруціць ; зак. , каго-што .
1. Круцячы што‑н., уставіць, уціснуць у сярэдзіну чаго‑н. Укруціць лямпачку ў патрон. □ [Ванька] шпурнуў пад ногі недакурак, укруціў яго абцасам у пясок.Місько .
2. Захутаць, завінуць у што‑н. Спрактыкаванымі рукамі жанчына ўкруціла дзіця ў пялёнку і пачала забаўляць. Даніленка . [Жанчына:] — Ды абед, пэўна, астыў, хоць я яго ўкруціла і паставіла ў стог. Гурскі . // Замест замка .. [Антон] укруціў дротам клямку і рушыў з двара. Чорны .
3. Убавіць, прыкруціць што‑н. Дзядзька Пракоп укруціў кнот лямпы, і ў зале як бы змерклася. Сабаленка .
4. Уматаць у што‑н. Укруціць канец вяроўкі ў кола.
5. Разм. Махлюючы, прысвоіць сабе што‑н. чужое, не аддаць чаго‑н. узятага, пазычанага. У закусачнай сапраўды кралі .. Касіры .. рабілі падробкі ў ведамасцях, калі здавалі грошы, каб укруціць і сабе. «Вожык» .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укруці́ ць укру́ чваць
1. (круцячы што -н. уставіць ) é inschrauben vt é indrehen vt
укруці́ ць ля́ мпачкуé ine Glühbí rne é inschrauben;
2. (загарнуць у што -н. é inhüllen vt é inwickeln vt é inmummen vt ú mmen vt разм.
Беларуска-нямецкі слоўнік (М. Кур'янка, 2010, актуальны правапіс)
паўкру́ чваць , -аю, -аеш, -ае; -аны; зак. , каго-што.
Укруціць усё, многае або усіх, многіх.
П. лямпачкі.
П. дзяцей у хусткі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
укру́ чваць , ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да укруціць .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
укру́ чаны , ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад укруціць .
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ввинти́ ть сов. укруці́ ць , мног. у́ чваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
вкрути́ ть сов. укруці́ ць , мног. у́ чваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)