узбуры́ць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. узбуру́ узбу́рым
2-я ас. узбу́рыш узбу́рыце
3-я ас. узбу́рыць узбу́раць
Прошлы час
м. узбуры́ў узбуры́лі
ж. узбуры́ла
н. узбуры́ла
Загадны лад
2-я ас. узбуры́ узбуры́це
Дзеепрыслоўе
прош. час узбуры́ўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

узбуры́ць сов.

1. возмути́ть, взбунтова́ть, взбудора́жить;

2. разгне́вать, рассерди́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

узбуры́ць, ‑буру, ‑бурыш, ‑бурыць; зак., каго-што.

1. Вывесці са стану спакою, устрывожыць, узбударажыць; узбунтаваць. Крыкі вартавых узбурылі ўсю вёску. □ Гэтыя клопаты аб сабе канчаткова ўзбурылі Лёдзю. Карпаў.

2. Прывесці ў стан абурэння, разгневаць, раззлаваць. Аднак старасту гэтая незалежнасць [паліцэйскага] адно ўзбурыла. Чыгрынаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узбу́рваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да узбурыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узбу́раны, ‑ая, ‑ае.

Дзеепрым. зал. пр. ад узбурыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узбурэ́нне, ‑я, н.

Разм. Дзеянне і стан паводле дзеясл. узбурыць (у 1 знач.). Было ціха, і на сэрцы памалу ўлягалася выкліканае сходам узбурэнне. Мурашка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

возмути́ть сов.

1. (вывести из себя) абуры́ць;

2. (побудить к восстанию) уст. падбухто́рыць, узбунтава́ць;

3. (вывести из состояния покоя) уст. узбуры́ць, пару́шыць (спако́й);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Сму́та ‘мяцеж, паўстанне, беспарадак’, ‘душэўнае замяшанне, трывога, хваляванне’ (ТСБМ, Нас., Бяльк.), ‘смутак, сум’ (Нас., Шымк. Собр., Бяльк.), смут ‘тс’ (Бяльк.). Укр. сму́та ‘сум, журба; закалот, рокат, хваляванне’, рус. сму́та ‘мяцеж, сумятня, разруха; замяшанне, хваляванне’, стараж.-рус. съмутъ ‘сарамлівасць, хваляванне’, славац. smut, smuta ‘сум, журба’, серб.-харв. сму̏та ‘завіруха’, балг. смут ‘бунт, беспарадкі; сумятня’, макед. смут ‘бунт, беспарадкі; сумятня, разгубленасць’. Прасл. *sъmǫta < *sъmǫtiti, параўн. ст.-слав. съмѫтити ‘усхваляваць, узбурыць, збянтэжыць’. Да муціць, гл. (Фасмер, 3, 694; ЕСУМ, 5, 331).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)