узбуджэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз.
Н. узбуджэ́нне
Р. узбуджэ́ння
Д. узбуджэ́нню
В. узбуджэ́нне
Т. узбуджэ́ннем
М. узбуджэ́нні

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

узбуджэ́нне ср.

1. (действие) возбужде́ние;

2. возбужде́ние; взви́нчивание;

3. возбужде́ние;

1-3 см. узбуджа́ць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

узбуджэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле дзеясл. узбуджаць — узбудзіць (у 2–4 знач.).

2. Стан актыўнай, напружанай нервовай дзейнасці; хваляванне. Першае нервовае ўзбуджэнне прайшло, але мае сябры паводзяць сябе трывожна. С. Александровіч. Турсевіч прыйшоў у рух і ўзбуджэнне, трос сябра за плечы,.. смяяўся. Колас. — Ага, папаўся! — пераможна махаючы рукамі ад узбуджэння, крычаў пажылы чалавек. Карпюк.

3. Спец. Рэакцыя клеткі, яе частак, тканкі, органа ў адказ на раздражненне з вонкавага ці ўнутранага асяроддзя.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

узбудзі́ць, -уджу́, -у́дзіш, -у́дзіць; -у́джаны; зак.

1. гл. будзіць.

2. каго-што. Прывесці ва ўзбуджальны стан.

У. хворага.

У. нервы.

3. што. Выклікаць, абудзіць у кім-н. якія-н. пачуцці, думкі, стан.

У. рэўнасць.

У. апетыт.

У. цікаўнасць.

4. што. Паставіць, вынесці на абмеркаванне, вырашэнне.

У. крымінальную справу.

У. пытанне.

|| незак. узбуджа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

|| наз. узбуджэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

узбудзі́цца, -уджу́ся, -у́дзішся, -у́дзіцца; зак.

1. Прачнуцца, абудзіцца.

Дзіця ўзбудзілася ад шуму.

2. Прыйсці ў стан нервовага пад’ёму.

Нервы ўзбудзіліся.

|| незак. узбуджа́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца (да 2 знач.) і узбу́джвацца, -аюся, -аешся, -аецца (да 1 знач.).

|| наз. узбуджэ́нне, -я, н. (да 2 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ката́ліз, -у, м. (спец.).

Узбуджэнне хімічнай рэакцыі або змяненне яе хуткасці пад уздзеяннем каталізатара.

|| прым. ката́лізны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

неспако́й, -ю, м.

1. Трывога, душэўнае ўзбуджэнне.

Яго ахапіў н.

2. Масавае хваляванне, узбуджэнне.

Грамадскі н.

3. Турботы, клопаты аб кім-, чым-н.

Н. за сына.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

браджэ́нне, -я, н.

1. Працэс распаду арганічных рэчываў пад уплывам мікраарганізмаў.

2. перан. Хваляванне, узбуджэнне.

Б. сярод рабочых.

|| прым. брадзі́льны, -ая, -ае (да 1 знач.).

Б. чан.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ката́ліз, ‑у, м.

Узбуджэнне хімічнай рэакцыі або змяненне яе скорасці пад уздзеяннем каталізатараў.

[Ад грэч. katálysis — разбурэнне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

самаінду́кцыя, ‑і, ж.

Узбуджэнне электрарухаючай сілы індукцыі ў правадніку пры змяненні ў ім току.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)