угаво́р
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
угаво́р |
угаво́ры |
| Р. |
угаво́ру |
угаво́раў |
| Д. |
угаво́ру |
угаво́рам |
| В. |
угаво́р |
угаво́ры |
| Т. |
угаво́рам |
угаво́рамі |
| М. |
угаво́ры |
угаво́рах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
угаво́р, -у, м.
1. гл. угаварыць.
2. Узаемная дамоўленасць пра што-н.
Дзейнічаць па ўгаворы (як дамовіліся). У. даражэй за грошы (прыказка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
угаво́р, -ру м.
1. угово́р, увеща́ние ср.;
не паддава́цца нія́кім ~рам — не поддава́ться никаки́м угово́рам (увеща́ниям);
2. угово́р; соглаше́ние ср.;
дзе́йнічаць па ўгаво́ры — де́йствовать по угово́ру;
◊ у. даражэ́й за гро́шы — угово́р доро́же де́нег
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
угаво́р, ‑у, м.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. угаворваць — угаварыць. — Адпачыў бы, сынку! Мы і без цябе ўправімся... — Але Кастусь не зважаў на матчыны ўгаворы: з ахвотаю завіхаўся на дрывотні. С. Александровіч. Мае ўгаворы ані не памагалі, а, наадварот, яшчэ болей разжальвалі. Сачанка.
2. Узаемная дамоўленасць аб чым‑н., умова. Па маўкліваму ўгавору і маці і сын да .. [скрыпкі] амаль не дакраналіся. Даніленка. [Віктар:] — Мы сюды ехалі спецыяльнасць пабыць, а нас на катлаван паставілі. Такога ўгавору не было. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угавары́ць, -вару́, -во́рыш, -во́рыць; -во́раны; зак., каго (што).
1. і з інф. або дадан. Пераконваючы, схіліць да чаго-н.
У. пайсці ў грыбы.
2. Супакоіць, суцешыць.
У. дзіця.
|| незак. угаво́рваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. угаво́рванне, -я, н. і угаво́р, -у, м. (звычайна мн.).
Не паддавацца ніякім угаворам.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
цур, выкл.
Разм. Вокліч, якім што‑н. забараняецца або патрабуецца выконваць які‑н. угавор, умову (звычайна ў гульнях). — Толькі, цур, угавор: калі захачу ісці дадому — не затрымліваць мяне! — папрасіў .. [Грушэўскі] наіўна. Карпюк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
намо́ва, -ы, мн. -ы, -мо́ў, ж. (разм.).
1. Дамоўленасць аб чым-н., угавор.
2. Нагавор, паклёп на каго-н.
Ён стаў ахвярай намовы.
|| прым. намо́ўны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
угово́р м.
1. (действие) угаво́р, -ру м.; угаво́рванне, -ння ср.;
2. разг. (взаимное соглашение) угаво́р, -ру м., умо́ва, -вы ж.; (договорённость) дагаво́ранасць, -ці ж., дамо́ўленасць, -ці ж.; (действие) дамаўле́нне, -ння ср.;
◊
угово́р доро́же де́нег угаво́р (умо́ва) даражэ́й за гро́шы;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Змо́ва ’тайны згавор’. Рус. уст. абл. смо́лва ’гутарка; угавор’, укр. змо́ва ’змова’, польск. zmowa ’тс’, славац. zmluva ’пагадненне’. Ст.-бел. змова (Александрыя), змовца (Гіст. лекс., 99). Прасл. дыял. sъml̥va — бяссуфіксны наз. ад дзеяслова sъ‑mъl‑ vjati з коранем mъlv‑ (гл. мова). Ст.-бел. змовца (XVII ст.) з польск. (Булыка, Запазыч., 123), хаця і суадносіцца са змова, якое можа быць і вынікам унутранага развіцця.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
даражэ́й нареч. сравнит. ст. доро́же, подоро́же;
◊ угаво́р д. за гро́шы — угово́р доро́же де́нег;
апу́ха д. кажу́ха — погов. опу́ха доро́же кожу́ха; овчи́нка вы́делки не сто́ит
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)