увары́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., ува́рыцца; зак.
1. Добра зварыцца.
Грыбы ўварыліся.
2. Паменшыцца ад уварвання.
Мяса ўварылася.
|| незак. ува́рвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
увары́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
ува́рыцца |
ува́рацца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
увары́ўся |
увары́ліся |
| ж. |
увары́лася |
| н. |
увары́лася |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
увары́цца сов., в разн. знач. увари́ться;
кампо́т ~ры́ўся — компо́т увари́лся;
мя́са ўвары́лася на дзве́сце гра́маў — мя́со увари́лось на две́сти гра́ммов
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
увары́цца, уварыцца; зак.
1. Дайсці да поўнай гатоўнасці (пра стравы, якія гатуюцца кіпячэннем). Сабіна з цікавасцю глядзела ў акно. Яна бачыла, як Сабастыян сам сёрбаў лыжкай юшку, спрабуючы, ці ўварыліся грыбы. Сабаленка.
2. Паменшаць у вазе, аб’ёме ад уварвання. Многа ўварылася мяса.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
увари́ться в разн. знач. увары́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ува́рванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. ува́рваць — увары́ць і ува́рвацца — увары́цца.
уварва́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. урыва́цца — уварва́цца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ува́рвацца несов., возвр., страд. ува́риваться; вва́риваться; см. увары́цца, ува́рваць
уварва́цца сов.
1. ворва́ться; вломи́ться; вто́ргнуться;
у. ў чужы́ дом — ворва́ться (вломи́ться) в чужо́й дом;
во́раг ~ва́ўся ў краі́ну з за́хаду — враг ворва́лся (вто́ргся) в страну́ с за́пада;
2. перен. (внезапно, быстро проникнуть) ворва́ться;
у акно́ ўварва́ўся ве́цер — в окно́ ворва́лся ве́тер;
3. перен. вмеша́ться, вто́ргнуться;
у. ў чужо́е жыццё — вто́ргнуться в чужу́ю жизнь
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ува́рвацца, ‑аецца; незак.
1. Незак. да уварыцца.
2. Зал. да ува́рваць.
уварва́цца, ‑рву́ся, ‑рве́шся, ‑рве́цца; ‑рвёмся, ‑рвяце́ся; зак.
1. Увайсці сілай, пераадольваючы перашкоды. Пад вечар рота прабіла абарону і ўварвалася ў сярэдзіну варожага апорнага пункта. Мележ. Дзверы, зашчэпленыя на кручок, з сілай былі расчынены, і ў магазін уварваўся мужчына. «Звязда». На станцыю мы ўварваліся з поўнага ходу і ўсім агнём абрушыліся на ворага. Ракітны. // Бесцырымонна пранікнуць куды‑н., вельмі хутка ўвайсці, убегчы, уехаць куды‑н. Мімаходзь кінула [Ліза] на стол папку і ветрам уварвалася ў бацькаў кабінет. Сачанка. // перан. Умяшацца ў што‑н. Якая яна, гэтая жанчына, што так нахабна ўварвалася ў .. асабістае жыццё [Люсі]? Шашкоў.
2. перан. Хутка пранікнуць куды‑н. (пра гукі, пахі і пад.). У зямлянку разам з марозным паветрам уварваўся напружаны і цяжкі гул матораў. Паслядовіч. Цёплае красавіцкае паветра ўварвалася ў пакой, напоўніла яго веснавой свежасцю. Васілевіч. Павольна наблізіўся вялікі, ярка асветлены будынак. Яго святло ўварвалася праз акно ў адзін кут купэ. Васілёнак. // Імкліва напоўніць сабою, пранікнуць (пра думкі, пачуцці, здарэнні і пад.). У галаве [Несцера] бліснула думка, што патрэбна хата новая і інакшая. Нават неяк спалохаўся стары такое думкі, але што зробіш, калі яна ўварвалася так неспадзявана. Пестрак. Гаравала бабка Наста. Гэткае ж ліха ўварвалася ў іх жыццё! Колас. Вайна ўварвалася ў лёс Акіліны, як урывалася яна ў тысячы другіх жаночых лёсаў. Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)