убо́гая

назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, субстантываваны, ад’ектыўнае скланенне

адз. мн.
ж. -
Н. убо́гая убо́гія
Р. убо́гай убо́гіх
Д. убо́гай убо́гім
В. убо́гую убо́гіх
Т. убо́гай
убо́гаю
убо́гімі
М. убо́гай убо́гіх

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, sbm2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

убо́гая сущ. убо́гая, ни́щая, ни́щенка

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убо́гая сущ. убо́гая, -гай ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убо́гі, -ая, -ае.

1. Надта бедны, жабрацкі.

Убогая хаціна.

Убогая душа (перан.).

2. Які мае калецтва, фізічны недахоп (разм.).

Пышная душа ва ўбогім целе (прыказка). Падышла ўбогая (наз.).

|| наз. убо́гасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

хаці́на, -ы, мн. -ы, -ці́н, ж.

Убогая, старая хата.

|| памянш. хаці́нка, -і, ДМ -нцы, мн. -і, -нак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

убо́гі

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. убо́гі убо́гая убо́гае убо́гія
Р. убо́гага убо́гай
убо́гае
убо́гага убо́гіх
Д. убо́гаму убо́гай убо́гаму убо́гім
В. убо́гі (неадуш.)
убо́гага (адуш.)
убо́гую убо́гае убо́гія (неадуш.)
убо́гіх (адуш.)
Т. убо́гім убо́гай
убо́гаю
убо́гім убо́гімі
М. убо́гім убо́гай убо́гім убо́гіх

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

ни́щая сущ. и ни́щенка жабра́чка, -кі ж.; убо́гая, -гай ж., старчы́ха, -хі ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

убо́гі, ‑ая, ‑ае.

1. Які знаходзіцца ў беднасці, бедны. Зімняя ночка. Стужа ў полі. Вецер сярдзіты гудзе... К вёсцы ўбогай ціха, паволі Хтось незнаёмы ідзе. Чарот. Калісьці гэта быў убогі шляхецкі засценак. С. Александровіч. // Які сведчыць аб беднасці; уласцівы бедняку. Аднойчы, прыгнаўшы з пашы карову, Антон убачыў у сваёй убогай хаціне двух салдат. Сабаленка. Адкупнік агледзеў убогі хатні скарб, скрывіўся. Якімовіч.

2. Разм. Які мае калецтва, фізічны недахоп. Пышная душа ва ўбогім целе. Прыказка. / у знач. наз. убо́гі, ‑ага, м.; убо́гая, ‑ай, ж. [Андржаяка:] Па дарозе я спаткаў Ці то ўбогую, ці проста багамолку. Клімковіч.

3. Нязначны (па аб’ёму, колькасці); небагаты. Убогія сродкі. □ Хмары, балоты... Над збожжам убогім Вецер гуляе на волі. Багдановіч. // Недасканалы, прымітыўны. Убогая тэхніка. // Пазбаўлены раскошы і ўпрыгожанняў; просты. Паўлюк нёс аднекуль з запечча маленькую ўбогую газовачку. Зарэцкі. // Варты жалю. [Валодзя:] — Бачыш, які ў .. [вёскі] цяпер убогі выгляд. А глянула б ты перад вайной на яе з гэтага ўзгорка! Стаяла цэлая града дубоў. Федасеенка.

4. Бедны па зместу. Убогі спектакль. Убогая фантазія. // Абмежаваны духоўна. Слухайце музыку .. Прымайце яе праз свае ўяўленні, праз вобразы свайго жыцця!.. Толькі злыя і ўбогія душы ніколі не спазнаюць музыку. Вітка. Які мізэрны і ўбогі Той недалёкі чалавек, Што цягне да сваёй бярлогі Набыткі розныя ўвесь век. Панчанка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

хаці́на, ‑ы, ж.

Тое, што і хата (у 1 знач.). Крывавы зброд руйнуе брудным ботам Хаціны мірныя, дзе люд вясёлы жыў. Панчанка. Пабудавалі [Максім з Ганкай] сабе на востраве хаціну, набылі сёе-тое з хатніх рэчаў. Машара. // Убогая або старая, пахілая хата. — Хочаш не хочаш, а пераехаць прыйдзецца, — сказаў Раман Дзянісавіч, — хоць бы нават таму, што і наша хаціна асуджана на знос. Хадкевіч. Хаты невысокія, але ўсе добрыя, усе новыя. Старых, пахілых хацін нідзе не відаць. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бе́дны

1. (неимущий) бе́дный, несостоя́тельный;

2. бе́дный, ску́дный, убо́гий;

~ная раслі́ннасць — бе́дная (ску́дная, убо́гая) расти́тельность;

3. (с малым содержанием чего-л.) то́щий;

б. ву́галь — то́щий у́голь;

4. (несчастный) бе́дный;

5. в знач. сущ. ни́щий, убо́гий;

~ная галава́ — бе́дная голова́;

бага́ты ~наму не спагада́епосл. сы́тый голо́дного не разуме́ет;

бага́ты дзі́віцца, чым б. жы́віццапосл. бога́ч удивля́ется, чем бедня́к пробавля́ется

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)