убаку́
прыслоўе
| станоўч. |
выш. |
найвыш. |
| убаку́ |
- |
- |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
убаку́, прысл.
1. У некаторым аддаленні ад каго-, чаго-н.
Стаяць у.
У. ад дарогі.
2. перан. Па-за асноўным напрамкам дзейнасці, па-за агульным шляхам развіцця.
Стаяць у. ад грамадскага жыцця.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
убаку́ нареч., прям., перен. в стороне́;
быць у. — быть в стороне́;
стая́ць у. — стоя́ть в стороне́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
убаку́, прысл.
1. У некаторым аддаленні ад каго‑, чаго‑н. Пакрыўджаны Якім стаяў убаку, пакуль не прайшлі ўсе касцы паўз яго. Дуброўскі. / З прыназ. «ад» утварае спалучэнне з Р. Там, крыху ўбаку ад вуліцы, расла высачэзная таполя. Чарнышэвіч. [Уладзя] мінуў родную мясціну, прайшоў ад яе ўбаку за пяць кіламетраў. Чорны.
2. перан. Па-за асноўным напрамкам дзейнасці, па-за агульным шляхам развіцця. [Дзмітрый Аляксандравіч:] А дакуль лабараторыя будзе стаяць убаку? Не, не! Няхай і яна падключаецца. І — неадкладна. Нам патрэбны аналізы без затрымкі. Савіцкі. / З прыназ. «ад» утварае спалучэнне з Р. [Паэма «Сымон-музыка»], як і «Новая зямля», не засталася ўбаку ад магістральных тэм нашай эпохі. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́бач ’убаку; побач’ (Нас., Касп., КЭС, КТС). Рус. о́бочь, укр. о́біч ’тс’. Ад вобак пры дапамозе суф. ‑ь.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́бак ’побач; убаку’ (Нас., Др.-Падб., Гарэц., КТС). Рус. о́бок, польск. obok, в.-луж. wobok. З о‑ і бок (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ка́даўб, ‑а, м.
Драўляная пасудзіна, выдзеўбаная з суцэльнага кавалка драўніны. Лявона Богуша зацікавіў кадаўб. Палявік, ён ніколі не бачыў такой тоўстай калоды, выдзеўб[а]най ўнутры, з дзіркай убаку. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Во́дшыб у выразе: жыць на водшыбе ’адасоблена, убаку’ (БРС, Шат.). Рус. отшиб, укр. відшіб. Да *адшыбіць (гл., напр., шыбаць); параўн. рус. отшибить, отшиб.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
каклю́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Палачка з патаўшчэннем на адным канцы і з шыйкай і гузікам на другім для пляцення карункаў. Убаку сядзела за каклюшкамі Глебавічна. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарню́шчы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Зусім чорны. За вялікім сталом, які стаяў убаку, за паўквартай гарэлкі сядзеў чарнюшчы бадзяга ў лахманах; на стале ляжаў акраец чэрствага хлеба і хвост селядца, на якім выступіла соль. Гурскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)