тэ́мбр

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. тэ́мбр тэ́мбры
Р. тэ́мбру тэ́мбраў
Д. тэ́мбру тэ́мбрам
В. тэ́мбр тэ́мбры
Т. тэ́мбрам тэ́мбрамі
М. тэ́мбры тэ́мбрах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

тэмбр, -у, мн. -ы, -аў, м.

Характэрная афарбоўка гуку (голасу, інструмента), якая надаецца яму абертонамі, прыгукамі.

Прыемны т. голасу.

|| прым. тэ́мбравы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тэмбр (род. тэ́мбру) м. тембр

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тэмбр, ‑у, м.

1. У музыцы — якасць гуку (яго афарбоўка), якая дазваляе адрозніваць гукі аднолькавай вышыні пры выкананні на розных інструментах або рознымі галасамі. М. Ворвулеў шчасліва спалучае ў сабе прыемны па тэмбру голас, адменную музычнасць і пачуццё сцэны. «Беларусь». Галасы ўсё больш скрыжоўваюцца, пераплятаюцца, узбагачаюць напеў тэмбрамі, робяць яго ўсё больш імклівым і рэльефным. «Полымя». // перан. Аб афарбаванасці, настроенасці чаго‑н. Мяккі тэмбр душы.

2. У фанетыцы — афарбоўка гука, якая вызначаецца становішчам фармант у частотным спектры гука.

[Фр. timbre.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тэмбр ‘акустычная афарбоўка гуку’ (ТСБМ), тэ́мбар ‘тс’ (Некр. і Байк.). Відаць, праз польск. tembr ‘тс’, што з франц. timbre (ЕСУМ, 5, 542: непасрэдна з французскай мовы).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аберто́н, -у, м. (спец.).

Дадатковы тон, які надае асноўнаму гуку асобае адценне або тэмбр.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тембр тэмбр, род. тэ́мбру м.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

фарма́нта, ‑ы, ДМ ‑нце, ж.

Спец. Дадатковае адценне гуку, якое надае гучанню музычнага інструмента або голасу асаблівую афарбоўку — тэмбр.

[Ад лац. formans, formantis — які ўтварае, фарміруе.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надарва́цца, ‑рвуся, ‑рвешся, ‑рвецца; ‑рвёмся, ‑рвяцеся; зак.

1. Крыху, не да канца падрацца. Мяшок надарваўся. Канверт надарваўся.

2. Ад празмерных намаганняў пашкодзіць сваё здароўе. Бацька, казалі, надарваўся, падымаючы бярвенні, калі складалі зруб хаты ў суседа. Мележ. // Змяніць свой тэмбр або перарвацца (пра голас). Голас, [цёткі Веры] надарваўся, стаў рэзкім, калючым. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Тэ́нар ‘высокі тэмбр мужчынскага голасу’ (ТСБМ, Пятр.), тэно́р ‘тс’ (Некр. і Байк.). Хутчэй за ўсё, праз польскую мову, дзе tenor ‘самы высокі мужчынскі голас’, якое з італ. tenore ‘тс’. Форма з канцавым націскам з франц. tenor, якое таксама з італьянкай мовы (Арол, 4, 60), што ад лац. tenēre ‘тэнар; трымаць’, бо высокі голас «трымае» мелодыю (Фасмер, 4, 42).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)