Турэ́ц
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
| Н. |
Турэ́ц |
| Р. |
Турца́ |
| Д. |
Турцу́ |
| В. |
Турэ́ц |
| Т. |
Турцо́м |
| М. |
Турцы́ |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Турэ́ц ‘звужанае рэчышча са шпаркім цячэннем вады’ (дзісн., Ластоўскі, Выбр. тв., 421), ‘быстрыня, струміна, хуткая плынь у рацэ’ (Ласт.), ‘прыспешаная плынь вады, сціснутая з двух бакоў каменнымі стромкімі лехамі’ (У. Дубоўка). Суфіксальнае ўтварэнне ад турыць ‘гнаць, імчаць’ (Пацюпа, Arche, 2007, 3, 195). Санько (Бел. гіст. агляд, 2007, 14, 1–2, 335) бачыць паралель у назве рэчкі Тур або Тураўлянка, якая, па паданні на Тураўшчыне, раней называлася Струмень, параўн. санскр. turá ‘хуткі’ і фрак. strumá, strumón ‘плынь, рака’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Турэ́ц-Бая́ры
назоўнік, уласны, неадушаўлёны, неасабовы, множны лік, множналікавы
|
мн. |
| Н. |
Турэ́ц-Бая́ры |
| Р. |
Турэ́ц-Бая́р
Турэ́ц-Бая́раў |
| Д. |
Турэ́ц-Бая́рам |
| В. |
Турэ́ц-Бая́ры |
| Т. |
Турэ́ц-Бая́рамі |
| М. |
Турэ́ц-Бая́рах |
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
рыба́ліць, ‑лю, ‑ліш, ‑ліць; незак.
Разм. Тое, што і рыбачыць. Калі праз пяць мінут сабраліся рыбаліць, Яраш спытаў сына: — Тарас, ідзеш з намі? Шамякін. Мы праязджалі там мінулай восенню, калі Віктараў бацька вёз, нас рыбаліць на Турэц. Савіцкі. Любяць рыбаліць і многія таварышы Зубава. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адсяка́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.
1. Незак. да адсячы (у 1 знач.), адсекчы.
2. Аддзяляць чым‑н. (рыскай, палоскай і пад.) частку чаго‑н. Верх высокай тэлемачты адсякала ў небе барвовая палоска. Пташнікаў. // Спец. Аддзяляць частку геаметрычнай плоскасці, адрэзка прамой.
3. Пазбавіць магчымасці рухацца ў пэўным напрамку. На захад, адсякаючы адыход у Турэц, імчаліся коннікі. Брыль.
4. Незак. да адсячы, адсекчы (у 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)