торг​II м. (торговая организация) гандлёвая арганіза́цыя.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Тачкава́я ’прадаўшчыца’ (Сл. рэг. лекс.), тачка́рка ’тс’ (Сцяшк. Сл.). Вытворныя ад рус. то́чка ’магазін, гандлёвая кропка’, торго́вая то́чка ’гандлёвы пункт’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

здзе́лка ж., прям., перен. сде́лка;

гандлёвая з. — торго́вая сде́лка;

з. з сумле́ннем — сде́лка с со́вестью

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сеть в разн. знач. се́тка, -кі ж.;

заки́нуть сеть закі́нуць се́тку;

железнодоро́жная сеть чыгу́начная се́тка;

электри́ческая сеть электры́чная се́тка;

торго́вая сеть гандлёвая се́тка;

шко́льная сеть шко́льная се́тка;

◊

расставля́ть се́ти (кому-л.) ста́віць сіло́ (па́стку) (на каго-небудзь).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пала́та ж., в разн. знач. пала́та;

бальні́чная п. — больни́чная пала́та;

п. ло́рдаў — пала́та ло́рдов;

п. абшчы́н — пала́та о́бщин;

п. мер і вагі́ — палата́ мер и весо́в;

гандлёвая п. — торго́вая пала́та;

кні́жная п. — кни́жная пала́та;

казённая п. — ист. казённая пала́та

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пала́та​II

1. (высшее законодательное учреждение) пала́та, -ты ж.;

2. (представительное учреждение некоторых стран) пала́та, -ты ж.;

пала́та ло́рдов пала́та ло́рдаў;

пала́та общи́н пала́та абшчы́н;

3. (название ряда учреждений) пала́та, -ты ж.;

Кни́жная пала́та Кні́жная пала́та;

суде́бная пала́та уст. судо́вая пала́та;

Казённая пала́та уст. Казённая пала́та;

Торго́вая пала́та Гандлёвая пала́та.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кро́пка ж., в разн. знач. то́чка;

на бе́лым фо́не чо́рная к. — на бе́лом фо́не чёрная то́чка;

гандлёвая к. — торго́вая то́чка;

○ к. з ко́скай — грам. то́чка с запято́й;

агнява́я к. — огнева́я то́чка;

◊ к. ў ~ку — точь-в-точь;

біць у адну́ к. — бить в одну́ то́чку;

папа́сці ў (са́мую) ~ку — попа́сть в (са́мую) то́чку;

ста́віць (паста́віць) ~ку — ста́вить (поста́вить) то́чку

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пункт м.

1. в разн. знач. пункт;

назіра́льны п. — воен. наблюда́тельный пункт;

перагаво́рны п. — перегово́рный пункт;

асно́ўныя ~ты дакла́да — основны́е пу́нкты докла́да;

кульмінацы́йны п. — кульминацио́нный пункт;

2. то́чка ж.;

п. перасячэ́ння дзвюх прамы́х — мат. то́чка пересече́ния двух прямы́х;

п. апо́ры — то́чка опо́ры;

п. замярза́ння — физ. то́чка замерза́ния;

зыхо́дны п. — исхо́дная то́чка;

3. (место) то́чка ж.;

гандлёвы п. — торго́вая то́чка;

агнявы́ п. — огнева́я то́чка;

○ мёртвы п. — физ., тех. мёртвая то́чка;

насе́лены п. — населённый пункт;

◊ п. по́гляду (гле́джання) — то́чка зре́ния;

зру́шыць з мёртвага ~ту — сдви́нуть с мёртвой то́чки;

на пу́нкце замярза́ння — на то́чке замерза́ния;

па ўсіх ~тах — по всем статья́м

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

То́чка 1 ’мядзведка, Gryllotalpa gryllotalpa’ (Сержп., Байк. і Некр., Мат. Гом., ТС, ПСл; бяроз., Ск. нар. мовы; лельч., Жыв. НС), ’крот’ (ТС), ты́чка ’тс’ (іван., ЖНС), ту́чка ’мядзведка’ (ТС), ты͡эчка ’тс’ (лун., Арх. Вяр.), tòčka, tu͡ečka ’крот’ (Тарн.), ’сараканожка, Myriapoda’ (Мат. Гом.). Параўн. укр. дыял. ту͡очка ’мядзведка’, то́чка ’палёўка’, каш. točk ’крот’, ’мыш Cletrionomys glareolus’, палаб. tücai̯kă ’крот’, славац. дыял. točka ’тс’. Да тачы́ць ’грызучы, праядаючы, рабіць дзіркі, пашкоджваць што-небудзь’ (гл.) < прасл. *točiti, адным са старажытных значэнняў якога акрамя ’прымушаць цячы, бегчы’ (< *tekti ’цячы, бегчы’) было ’круціць, пракручваць’. Паводле Папоўскай–Таборскай (Бел.-польск. ізал., 106), гэта перыферыйны праславянскі (палабска-кашубска-палескі) архаізм або, магчыма, арэальная праславянская інавацыя (Szkice, 2, 35), падтрыманая наяўнасцю ідэнтычна матываваных ням. Wühler, Wühlwurm, Erdwühler ’крот’. Борысь (SEK, 5, 154) мяркуе пра незалежнае развіццё назвы на славянскіх тэрыторыях. Цікавасць уяўляе выпадак этымалагічнай магіі: “як пачынаюць закормліваць на ўбой вепрука ці свінню, то даюць ім зьесці точку, каб яны хутко сыцелі” (Сержп. Прымхі, 151); тут назва набліжана да тук, тучыць, гл.

То́чка 2 ’кропка’ (Бяльк.), ’колік, які служыць межавым знакам’ (Некр.), ’метка ў канцы адмеранага ўчастка’ (люб., Бел. дыял., 2); у выразах: точка ў точку ’вельмі падобны’ (ТС), ni papaŭ ŭ tòczku ’не змог нешта зрабіць, сказаць; няўдала ажаніўся’, tòczka ŭ tòczku ’пра штосьці добра падабранае, напр., коней (калі адзін аднаго даганяе, але застаюцца на аднолькавай адлегласці, то так гавораць)’ (ваўк., Федар. 4). Параўн. укр. то́чка ’пункт, кропка’, рус. то́чка, чэш. teczka, славен. tóčka, серб.-харв. та̏чка, балг. то́чка, макед. точка ’тс’. Прасл. *tъčьka < *tъčь (< *tъknǫti/*tykati) ’месца, куды ткнулі’, параўн. ты́чка ’знак забароны’ (Жд. 2). Паводле семантыкі аналагічна лац. punctum ’кропка’ < pungere ’калоць’ (Фасмер, 4, 90; Махэк₂, 638; Чарных, 2, 254; ЕСУМ, 5, бі 1). Гл. таксама точ, тоц.

То́чка 3 ’магазін’ (Сцяшк. Сл.), ’радыёкропка’ (Сл. ПЗБ, Вруб.), з рус. то́чка ’тс’, скарочана з афіцыйна-канцылярскіх назваў: торго́вая то́чка, радиото́чка ’тс’.

То́чка 4 ’гайня, зграя сабак, ваўкоў у час цечкі’ (слонім., Шн. 3; Сл. ПЗБ; слонім., Жыв. сл.; зэльв., слонім., ЛА, 1; Сцяц.). Параўн. укр. дыял. ті́чка, те́чка ’гайня ваўкоў; касяк рыб’. Да тачы́цца (< тачы́ць < *točiti) ’круціцца’, што ўрэшце да *tekti, *tokъ (гл. цякаць, цячы, ток 2) (ЕСУМ, 5, 578; Страхаў, Palaeoslavica, 13, 2, 20). Гл. це́чка.

То́чка 5 ’кружок, які дзеці выкарыстоўваюць пры катанні’ (ваўк., Арх. Федар., Вруб.). Да тачыць (гл.); параўн. асабліва польск. taczać ’гнаць наперад нешта круглае, куляць’, toczyć ’каціць’, toczek ’кружок, колца’.

То́чка 6 ’вяха, якая забараняе карыстацца дарогай’ (Шат), ’забіты ў дно ракі кол для прывязі рыбацкага чаўна’ (мазыр., Яшк.), ’тычка на фасоль’ (Мат. Гом.). Да у‑ткну́ць, ты́каць, ад асновы якіх утварылася (з суф. *‑jь) *točь ’месца, куды ўваткнулі што-небудзь’, пазней — ’тое, што ўтыкалі’. Відаць, сюды ж: то́чка ’ўчастак зямлі (для пасадкі, поліва ці ўборкі буракоў), выдзелены для апрацоўкі яго адным работнікам у калгасе’ (лельч., ЛА, 2); гэты ўчастак мог быць абазначаны ўваткнутымі вешкамі. Гл. таксама тычка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)