терза́ть несов.

1. (раздирать) раздзіра́ць; рваць;

2. перен. (причинять страдание) му́чыць; (душу, сердце) кро́іць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

трыбушы́ць несов., разг. трепа́ть, рвать; терза́ть; потроши́ть

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

кро́іць несов.

1. порт. крои́ть;

2. (хлеб) ре́зать; нареза́ть;

3. перен., разг. терза́ть, му́чить;

к. сэ́рца — терза́ть се́рдце

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

растрыбу́шваць несов., разг.

1. потроши́ть, терза́ть;

2. трепа́ть, рвать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

терза́ться

1. (страдать) му́чыцца, паку́таваць;

2. страд. раздзіра́цца, рва́цца; му́чыцца; кро́іцца; см. терза́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

терза́ние ср.

1. (действие) раздзіра́нне, -ння ср., рва́нне, -ння ср.; см. терза́ть​ 1;

2. (страдание) му́ка, -кі ж., мучэ́нне, -ння ср.; паку́та, -ты ж.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

То́рзаць ’торгаць, тузаць (пра боль)’ (ТС), ту́рзаць ’тс’, ты́рзаць ’тс’, торзуну́ты ’тузануць, таргануць’ (пін., Сл. Брэс.; стол., Нар. лекс.). Укр. дыял. то́рза́ти, то́рсати ’трэсці, рухаць, штурхаць, тузаць, торгаць’. Карэннае ‑о‑ пад уплывам лексемы торгаць 1 (гл.). У іншых славянскіх мовах te‑ < прасл. *tьrzati, у якім *‑z‑ развілася ў выніку 3‑й палаталізацыі (Сной у Бязлай, 4, 242; Сной₂, 790): рус. терза́ть ’раздзіраць’, ’мучыць’, укр. терза́ти ’тс’, ст.-слав. трьсати ’тузаць, ірваць, раздзіраць’, ц.-слав. трѣзати ’тс’, харв. tȑizati, серб. тр̏зати ’рваць, вырываць, тузаць’, ’кляваць’. Да і.-е. *ter‑g̑(h)‑ (Покарны, 1073; Міклашыч, 354; ЕСУМ, 5, 604). Генетычна блізкае да торгаць 1, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́рзаць, ту́рзаті, ту́рзаты ‘тузаць (пра балячку, якая нарывае)’ (Сцяц., Сцяшк. Сл., Скарбы, Федар. 4, Зайка Кос., Сл. ПЗБ, Сл. Брэс.; пін., Нар. лекс.; пін., ЖНС), ‘нарываць’ (слонім., Нар. словатв.), ‘скубсці, разрываць’ (Ласт.), ‘тузаць лейцамі’ (ТС), ту́рзаті ‘тузаць каго-небудзь’ (Чэрн.), ту́рзаті ‘расцягваць кужаль на валокны’ (пін., Шатал.), ту́рзаць ‘торгаць, цягаць рыўкамі, рэзкімі рухамі’, ‘торгаць туды-сюды, імкнучыся адчыніць што-небудзь’, ‘нудзіць, рваць’, ‘не даваць спакою, дакучаць патрабаваннямі’ (Сл. ПЗБ). Параўн. рус. терза́ть ‘раздзіраць, рваць, мучыць’, балг. дыял. то̂рзам ‘палоць’, серб. тр̏зати ‘тузаць, рваць’, славен. trzati ‘торгаць’. Відаць, не можа разглядацца асобна ад тырзаць (гл.) з варыянтнай асновай, што ўзыходзіць да *tr̥gati з чаргаваннем фарманта і.-е. ‑g‑/‑ǵ‑, параўн. ст.-слав. тръѕати ‘тузаць, рваць, раздзіраць’ < прасл. *tъrgati (Шустар-Шэўц, 1519; ESJSt, 16, 990), у выніку трэцяй палаталізацыі прасл. *tъrzati (Сной₂, 790). Меркаванні пра запазычанне з літ. tur̃šinti ‘страсянуць, патрэсці’ (Весці АН БССР, 1971, 1, 96) непрымальныя па семантычных і фармальных прычынах, параўн. Смачынскі, 696. Сюды ж турзы́каць ‘турзаць’ (брасл., Сл. ПЗБ) з ускладненнем асновы суфіксам ‑ык‑. Параўн. торгаць, тургаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

драць несов.

1. (разрывать на куски) рвать, драть;

2. (изнашивать до дыр) трепа́ть, драть;

3. (кору и т.п.) драть;

д. лы́ка — драть лы́ко;

4. драть; терза́ть;

каршу́н дзярэ́ кураня́ — я́стреб дерёт цыплёнка;

5. (о притупившихся инструментах) драть, цара́пать;

бры́тва дзярэ́ — бри́тва дерёт (цара́пает);

6. тере́ть (картофель);

7. (гречиху, просо и т.п.) ру́шить;

8. разг. (раздражать) драть;

пе́рац дзярэ́ го́рла — пе́рец дерёт го́рло;

9. разг. (дорого просить за что-л.) драть;

д. гро́шы (працэ́нты, цану́ і да т.п.) — драть де́ньги (проце́нты, це́ну и т.п.);

◊ д. го́рла — драть го́рло (гло́тку);

д. шку́ру — драть шку́ру;

д. сем шкур — драть семь шкур;

д. нос — драть нос

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ірва́ць

I несов.

1. в разн. знач. рвать;

і. кве́ткі — рвать цветы́;

і. зу́бы — рвать зу́бы;

2. (изнашивать до дыр) рвать, трепа́ть;

3. (производить взрыв чего-л.) рвать, взрыва́ть;

і. лёд — рвать (взрыва́ть) лёд;

4. (лён, коноплю) тереби́ть;

5. (прекращать отношения) рвать, порыва́ть;

6. (раздирая на части, умерщвлять) рвать; разрыва́ть; терза́ть;

7. (о нарыве) рвать, нарыва́ть;

па́лец ірве́ — па́лец рвёт (нарыва́ет);

8. (незаконно или недобросовестно получать, приобретать) рвать, урыва́ть;

9. (резким движением разделять на части) рвать, разрыва́ть;

і. вяро́ўку — рвать (разрыва́ть) верёвку;

10. прост. (дружно, энергично выполнять работу и т.п.) рвать, налега́ть, нажима́ть;

11. (резко устремляться) рвать;

і. з ме́сца — рвать с ме́ста

II несов., безл. (тошнить) рвать

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)