таі́цца, таю́ся, то́ішся, то́іцца; незак.
1. Не расказваць чаго-н., утойваючы ад іншых; праяўляць скрытнасць.
Гаварыць і не т.
2. Хавацца.
Т. пад кустом.
3. Быць, існаваць у кім-, чым-н. у схаваным выглядзе, не праяўляючыся.
У душы таілася трывога.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
таі́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
таю́ся |
то́імся |
| 2-я ас. |
то́ішся |
то́іцеся |
| 3-я ас. |
то́іцца |
то́яцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
таі́ўся |
таі́ліся |
| ж. |
таі́лася |
| н. |
таі́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
таі́ся |
таі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
то́ячыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
таі́цца несов.
1. (не признаваться в чём-л.) скрыва́ть, ута́ивать;
не то́йся, скажы́ пра́ўду — не скрыва́й (не ута́ивай), скажи́ пра́вду;
2. таи́ться, пря́таться, скрыва́ться;
ліса́ то́іцца ў нары́ — лиса́ таи́тся (пря́чется, скрыва́ется) в норе́;
3. (заключать в себе, не обнаруживаться) таи́ться, скрыва́ться, кры́ться;
што за гэ́тым то́іцца? — что за э́тим таи́тся (скрыва́ется, кро́ется)?
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
таі́цца, таюся, тоішся, тоіцца; незак.
1. Скрываць што‑н. ад іншых, не расказваючы, не выказваючы што‑н.; праяўляць скрытнасць. За час свайго замужжа Ганна прывыкла таіцца, хаваць у душы і пакутны боль, і тугу, і надзеі. Мележ. Вера кінула таіцца перад Надзяй сваёй службай, расказвала ёй аб парадках у камендатуры. Лынькоў. З нашага дзесятага класа болей ніхто не быў закаханы, і мы з трывогай глядзелі на гэтых двух [Славу і Вераніку], якія так упарта таіліся адзін ад другога. Навуменка. І от пасля першай гэтай гаворкі.., у якой, што тут таіцца, была пэўная доза с[е]нтыментальнасці, сяброўкі пачалі набываць кожная свой звыклы выгляд. Чорны.
2. Хавацца, скрывацца. [Бацька] таіўся да гэтага часу, цураўся сваёй сям’і... Дамашэвіч. За кожнай кудлатай елкай, магчыма, тоіцца вораг. Жычка.
3. Існаваць у скрытым выглядзе; не праяўляцца яўна. На гэтых прасторах вады, пад цёмнаю навіссю панурых лясоў таяцца грозныя замыслы паўстаўшага сялянства. Колас. І не ведаў ніхто, што ў вачах гэтых бура тоіцца, Што ўвесь ён [Саша] напоен нянавісцю спаленых сёл. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
настая́цца¹, -таю́ся, -таі́шся, -таі́цца; -таі́мся, -таіце́ся, -тая́цца; -то́йся; зак. (разм.).
Доўга, многа пастаяць.
Настаяўся ў чарзе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пря́таться
1. хава́цца;
2. перен. таі́цца;
3. страд. хава́цца; таі́цца; см. пря́тать;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скрыва́ться
1. хава́цца; (исчезать) зніка́ць;
2. перен. таі́цца, скрыва́цца;
3. страд. хава́цца; уто́йвацца, таі́цца, скрыва́цца; см. скрыва́ть.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
устая́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -таі́цца; зак.
1. Пра вадкасць: у выніку доўгага стаяння ў пэўных умовах стаць гатовым для ўжывання.
Квас устаяўся.
2. перан. Стаць з цягам часу ўстойлівым, пастаянным.
Характар устаяўся.
|| незак. усто́йвацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Пата́й ’тайна’ (Нас.), нагайкі ’употай’ (раг., Сл. ПЗБ). З упатай або у потай. Да таіць, таіцца (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
своеасаблі́васць, ‑і, ж.
Уласцівасць своеасаблівага (у 1 знач.). Але, хутчэй за ўсё, своеасаблівасць гэтага кутка Мінска таіцца ў прастаце і натуральнасці яго побыту, у залежнасці побыту ад аднаго — ад завода. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)