Вярце́жны ’абарачальны’ (КТС, Я. Сіпакоў), рус. арханг. вертежный ’легкадумны, ненадзейны’. Лексема з’яўляецца новатворам ад *вярцеж (параўн. рус. вертёж галавакружэнне < vьrt‑ + ‑ěžь), магчыма, пад уплывам рус. вертежный, вертежничать і г. д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сцішэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Які сцішэў, прыціх. Імклівых маланак сцішэлы рой Нясуць тыя [кавальскія] рукі з сабой. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
умакрэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Мокры ад поту; спацелы. Там, умакрэлы ад працы, Сядзеш, бывала, паважна. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бязду́шнасць, ‑і. ж.
Уласцівасць бяздушнага; бессардэчнасць. Навошта душу Раскрываць гэтак смела, Калі ў той душы Бяздушнасць засела. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
самі́ца, ‑ы, ж.
Тое, што і самка. [Кашалот] шыўся сярод саміц .. — мусіць, разумеючы, што мы імі не цікавімся. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
фрахтава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; незак., што.
Наймаць судна для перавозкі грузаў. [Васіль Васільевіч:] — Якія краіны толькі не фрахтавалі яго [капітана] судна! Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стальма́шня, ‑і, ж.
Разм. Стальмашная майстэрня. Круглы двор — гэта і стальмашня, дзе робяцца драбіны для калёс, палазы для саней. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сяг ’мера даўжыні’ (Я. Сіпакоў). Параўн. укр. сяг ’сажань; мера даўжыні ў досегу рук (каля 3–4 м)’, рус. сяг ’адлегласць у межах дасягання рук’, польск. siąg ’мера даўжыні’, чэш. sáh ’сажань’. Вытворнае ад сягаць, гл. Насуперак Праабражэнскаму (2, 248), не звязана з сігаць (гл.), параўн. таксама пярэчанні ў Фасмера, 3, 825.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
абмало́ць, ‑мялю, ‑мелеш, ‑меле.
Разм. Мелючы, зрабіць прыдатным для мліва. Пакуль што на жорнах малоць нельга: іх абавязкова трэба абмалоць. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прымру́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; зак., што.
Абл. Прыжмурыць (вочы). Так пасля добрага грыбнога дня, як толькі прымружыш вочы, мрояцца чорнагаловыя крамяныя баравічкі. Сіпакоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)