сяка́ч², секача́, мн. секачы́, секачо́ў, м.
Дарослы самец дзіка, марскога коціка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сяка́ч¹, секача́, мн. секачы́, секачо́ў, м. (спец.).
Востры нож, інструмент, механізм для раздраблення, сячэння чаго-н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сяка́ч
‘інструмент; механізм’
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сяка́ч |
секачы́ |
| Р. |
секача́ |
секачо́ў |
| Д. |
секачу́ |
секача́м |
| В. |
сяка́ч |
секачы́ |
| Т. |
секачо́м |
секача́мі |
| М. |
секачы́ |
секача́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сяка́ч
‘самец дзіка, марскога коціка’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сяка́ч |
секачы́ |
| Р. |
секача́ |
секачо́ў |
| Д. |
секачу́ |
секача́м |
| В. |
секача́ |
секачо́ў |
| Т. |
секачо́м |
секача́мі |
| М. |
секачы́ |
секача́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сяка́ч I (род. секача́) м.
1. (механизм) сека́ч;
2. (орудие для рубки) тя́пка ж., се́чка ж.
сяка́ч II (род. секача́) м., зоол. сека́ч
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сяка́ч 1, секача, м.
1. Прылада, інструмент для раздрабнення, сячэння чаго‑н. Крыху счакаўшы, загрукаў сякач у карыце — гатавалася снеданне свінням. Колас. Лёдзя ачышчала мяса ад костак і потым драбіла яго секачом. Карпаў. Падбівае .. [цётка] нейкім секачом толькі што прытаптаны снег на тратуары. Мыслівец.
2. Спец. Механізм для разразання торфу на кускі.
сяка́ч 2, секача, м.
1. Дарослы самец дзіка, марскога коціка. Тым часам старэйшыя парасяты робяцца падсвінкамі і, нарэшце, секачамі, але ўсё роўна пры бацьках застаюцца. В. Вольскі. Даніла забіў ударам дзіды матку, і тут стары сякач кінуўся на каня і зваліў яго разам з коннікам. Караткевіч. // Пра зуб дзіка. Дзе трушком, а дзе наўскач, Выскаліўшы зуб-сякач, Бег стары кабан надворны. Вітка.
2. Насякомае з пакрытым кароткімі валаскамі целам, якое жыве ў зямлі і з’яўляецца шкоднікам сельскагаспадарчых культур.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сяка́ч 1 ’прылада для драбнення; разак’ (ТСБМ, Нас., Шымк. Собр., Сержп., Грам., Ласт., Варл., Касп., Шат.), сека́ч ’тс’ (ТС). Да сячы (гл.), сюды ж са значэннем ’лесаруб, дрывасек’ (Варл., Стан.), даць секачоў ’пакараць’ (Ян.).
Сяка́ч 2 ’дзік-самец’ (ТСБМ), сэка́ч ’дзікі кабан’ (стол., Нар. ск.). Да сячы (гл.), сячыся ’біцца’: із своім сечыса, рубайса, а з чужымі не мешайса (ТС), два вепры меж собою бьюцца, секуцца (Нас., БНТ, Загадкі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сека́рь техн. сяка́ч, род. секача́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сека́ч в разн. знач. сяка́ч, род. секача́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
дзік, ‑а, м.
Дзікі кабан; вепр. Дзік ходзіць з дзічыхай, За ім — табун воўчы. Купала. Стары чорны дзік-сякач ідзе звычайна наперадзе. «Маладосць».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)