сядзі́ба

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне

адз. мн.
Н. сядзі́ба сядзі́бы
Р. сядзі́бы сядзі́б
Д. сядзі́бе сядзі́бам
В. сядзі́бу сядзі́бы
Т. сядзі́бай
сядзі́баю		 сядзі́бамі
М. сядзі́бе сядзі́бах

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

агаро́дчык, -а, мн. -і, -аў, м.

Абгароджаны кавалачак зямлі каля сядзібы, дзе садзяць кветкі, сеюць расаду; кветнік.

|| прым. агаро́дчыкавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бессядзі́бны, ‑ая, ‑ае.

Які не мае сядзібы. Бессядзібны гаспадар.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

гайня́ і гання́, ‑і, ж.

Абл. Зграя ваўкоў, сабак. У піліпаўку мінулай зімою цэлая гайня ваўкоў спынілася ноччу непадалёку ад сядзібы і завыла. Пальчэўскі. З сядзібы данёсся брэх сабачай ганні. Чарнышэвіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

дваро́вы, -ая, -ае.

1. Які адносіцца да хаты, сядзібы, знаходзіцца на двары¹ (у 1 і 2 знач.).

Дваровыя пабудовы.

2. Прыгонны, узяты ў панскі двор для абслугоўвання памешчыка (пра сялян) (гіст.).

Дваровыя людзі.

Флігель для дваровых (наз.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сядзі́ба, -ы, мн. -ы, -дзі́б, ж.

1. Жылыя і гаспадарчыя пабудовы разам з садам і агародам, што складаюць адну гаспадарку.

Сялянскія сядзібы.

2. Зямельны ўчастак, заняты будынкамі ў адрозненне ад зямлі пад палямі, лугамі, лесам.

|| прым. сядзі́бны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

павыгаро́джваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

Разм.

1. Абгарадзіць усё, многае. Павыгароджваць сядзібы.

2. перан. Выгарадзіць усіх, многіх. Павыгароджваць падсудных.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

надво́рны, -ая, -ае.

1. Размешчаны ў межах сядзібы.

Надворныя будынкі.

2. Той, што выходзіць на двор, знадворны.

Надворная сцяна.

3. Тое, што і знешні (у 2 знач.).

Надворная замкнёнасць.

4. Такі, якога яшчэ не паставілі на адкорм (пра свіней).

Надворныя парасяты.

○

Надворны саветнік — у дарэвалюцыйнай Расіі: цывільны чын сёмага класа.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Аллі́ца ’лужок на краю сядзібы’ (Касп.). Магчыма, дэфармаванае алея з прыпадабненнем да назоўнікаў на ‑іца.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

збудава́нне, ‑я, н.

Тое, што збудавана; пабудова, будынак. Спартыўнае збудаванне. Абароннае збудаванне. □ Каля сядзібы мы заўважылі нейкае дзіўнае драўлянае збудаванне. В. Вольскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)