сы́пкі, -ая, -ае.
Які складаецца з дробных часцінак, не счэпленых адна з адной, які мае ўласцівасць рассыпацца.
Сыпкія рэчывы.
|| наз. сы́пкасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сы́пкі
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
сы́пкі |
сы́пкая |
сы́пкае |
сы́пкія |
| Р. |
сы́пкага |
сы́пкай
сы́пкае |
сы́пкага |
сы́пкіх |
| Д. |
сы́пкаму |
сы́пкай |
сы́пкаму |
сы́пкім |
| В. |
сы́пкі (неадуш.)
сы́пкага (адуш.) |
сы́пкую |
сы́пкае |
сы́пкія (неадуш.)
сы́пкіх (адуш.) |
| Т. |
сы́пкім |
сы́пкай
сы́пкаю |
сы́пкім |
сы́пкімі |
| М. |
сы́пкім |
сы́пкай |
сы́пкім |
сы́пкіх |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сы́пкі сыпу́чий; сы́пкий;
~кія це́лы — сыпу́чие (сы́пкие) тела́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сы́пкі, ‑ая, ‑ае.
1. Які складаецца з дробных цвёрдых часцінак, не счэпленых адна з адной; які мае ўласцівасць рассыпацца. Сыпкія рэчывы. □ Потым да камянёў .. [Інка і Юрка] прыходзілі .. пасля доўгай бязмэтнай хады па сыпкай рыпучай гальцы, вяртаючыся з падарожжаў на катэры. Карамазаў. // Які лёгка пераносіцца ветрам; рыхлы (пра пясок, снег і пад.). На дарозе — пясок, сынкі, непрытаптаны, але на ім расце трава. Пташнікаў. Паварочваючы галаву то ў адзін, то ў другі бок,.. [чарапаха] імкліва перабірае лапамі, грабецца, бы курыца, па сухім і сыпкім дарожным пыле. Сачанка. // Які асыпаецца (пра грунт, снег і пад.). Зямля .. сціналася, і асоўваліся сыпкія сцены акопа. Лобан. Тут мясціна была выдатная — на сыпкім пясчаным беразе пачыналася сухая звонкая дуброва. Кірэенка. Шумліва ідуць усе па сыпкім насыпе да маторкі. Шынклер.
2. Які выспявае і хутка асыпаецца, трацячы зерне. Помню: лета, авёс жалі сынкі. Серп зламаўся твой звонкі... Тарас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сы́пка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
| Н. |
сы́пка |
| Р. |
сы́пкі |
| Д. |
сы́пцы |
| В. |
сы́пку |
| Т. |
сы́пкай
сы́пкаю |
| М. |
сы́пцы |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сы́пкасць ж. сыпу́честь; сы́пкость; см. сы́пкі
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сыпу́чы, -ая, -ае.
1. Тое, што і сыпкі.
С. пясок.
2. Які рассыпаецца; пушысты, лёгкі (пра валасы).
Пасля мыцця валасы робяцца сыпучымі.
|| наз. сыпу́часць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сыпу́чий сы́пкі, сыпу́чы;
сыпу́чие тела́ сы́пкія це́лы;
сыпу́чие пески́ сыпу́чыя пяскі́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Со́пкі ‘разварысты, рассыпісты’ (ТСБМ, Байк. і Некр., Шат., Касп., Бяльк., Барад., Жыв. сл.), ‘даўкі (пра сыпкую, сухую ежу)’ (Ласт.), ‘несакавіты (пра ягады)’, ‘мяккі (пра снег)’ (Сл. ПЗБ). Укр. палес. со́пкий ‘тс’; усе да *съпъкъ; іншая ступень чаргавання кораня ў сыпаць (гл.). Параўн. стараж.-рус. съпъ ‘насып, узгорак, гара’, сопка, а таксама рассыпісты ‘сыпкі, разварысты’; гл. ЕСУМ, 5, 355.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сыпу́чы, ‑ая, ‑ае.
1. Тое, што і сыпкі (у 1 знач.). Тут ру да сапраўды падобная на соль — сыпучая, толькі ружовая. Чаркасаў. З пылам сыпучым .. Вецер пад полем не раз пралятаў. Колас. За вокнамі скавытаў вецер і гнаў сухі сыпучы снег. Грахоўскі. Ад грэйдэрнай сыпучай магістралі Сцяжынка ўлева павяла. Астрэйка.
2. Які рассыпаецца; пушысты, лёгкі (пра валасы). Люська спярша расчэша свае вільготныя кудзеркі, затым бярэцца за Сабініны валасы — важкія, сыпучыя каштанавыя пасмы. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)