сціша́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. сціша́ю сціша́ем
2-я ас. сціша́еш сціша́еце
3-я ас. сціша́е сціша́юць
Прошлы час
м. сціша́ў сціша́лі
ж. сціша́ла
н. сціша́ла
Загадны лад
2-я ас. сціша́й сціша́йце
Дзеепрыслоўе
цяп. час сціша́ючы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

сціша́ць несов., см. сці́шваць

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сціша́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.

Незак. да сцішыць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сці́шыць, -шу, -шыш, -шыць; -шаны; зак.

1. каго-што. Зрабіць больш павольным рух, ход і пад.; затрымаць, прыцішыць каго-, што-н.

Машына сцішыла ход.

С. хуткасць матацыкла.

2. каго (што). Супакоіць, угаварыць каго-н. перастаць шумець, плакаць і пад.

С. дзіця.

3. што. Зрабіць менш адчувальным, аслабіць што-н.

С. боль.

С. гнеў (прыглушыць).

|| незак. сціша́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сціша́цца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да сцішыцца.

2. Зал. да сцішаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сці́шыць

дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. сці́шу сці́шым
2-я ас. сці́шыш сці́шыце
3-я ас. сці́шыць сці́шаць
Прошлы час
м. сці́шыў сці́шылі
ж. сці́шыла
н. сці́шыла
Загадны лад
2-я ас. сці́ш сці́шце
Дзеепрыслоўе
прош. час сці́шыўшы

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спаво́льваць

‘сцішаць што-небудзь (рух, ход і пад.), затрымліваць каго-небудзь (спавольваць уцекачоў)’

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. спаво́льваю спаво́льваем
2-я ас. спаво́льваеш спаво́льваеце
3-я ас. спаво́львае спаво́льваюць
Прошлы час
м. спаво́льваў спаво́львалі
ж. спаво́львала
н. спаво́львала
Загадны лад
2-я ас. спаво́львай спаво́львайце
Дзеепрыслоўе
цяп. час спаво́льваючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

Сціха́ць ’супакойвацца, сунімацца’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Стан., Сл. ПЗБ), сці́хнуць ’перастаць, суняцца’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Сл. ПЗБ, ТС), сці́хці ’тс’ (Стан.), сюды ж з іншым варыянтам асновы сціша́ць ’супакоіцца’, сцішэ́ць ’тс’ (Сл. ПЗБ), сціша́ць ’змяншаць, сунімаць’ (ТС), прыслоўе (дзеепрыслоўе?) сці́ха ’ціха (у песнях)’: це́пла рэ́чка невелі́чка, це́кла вона́ сці́ха (ПСл), ’ціхенька, паціху’ (Нас., Бяльк.), сці́ха ’тс’ (Барад.; ашм., Стан.), якія звычайна разглядаюцца як утвораныя ад прыметнікаў ці назоўнікаў у Р. скл. з прыст. с‑, гл. Карскі 2-3, 75; Шуба, Прыслоўе, 126 і наст. Гл. ціхі, ціш.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

успока́ивать несов.

1. супако́йваць, заспако́йваць;

2. (смягчать) сці́шваць, сціша́ць, суціша́ць, суці́шваць, суніма́ць;

3. (укрощать) разг. уціхамі́рваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

умеря́ть несов. змянша́ць, зме́ншваць; (сдерживать) стры́мліваць, сціша́ць; (укрощать) утаймо́ўваць;

кора́бль умеря́ет ход карабе́ль стры́млівае (сціша́е) ход; см. уме́рить;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)