сурвэ́тка
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сурвэ́тка |
сурвэ́ткі |
| Р. |
сурвэ́ткі |
сурвэ́так |
| Д. |
сурвэ́тцы |
сурвэ́ткам |
| В. |
сурвэ́тку |
сурвэ́ткі |
| Т. |
сурвэ́ткай
сурвэ́ткаю |
сурвэ́ткамі |
| М. |
сурвэ́тцы |
сурвэ́тках |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сурвэ́тка, -і, ДМ -тцы, мн. -і, -так, ж.
1. Невялікі кавалак тканіны або паперы, якім карыстаюцца ў гігіенічных мэтах.
2. Невялікі абрус.
|| прым. сурвэ́тачны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сурвэ́тка ж., в разн. знач. салфе́тка;
падвяза́ць ~ку — повяза́ть салфе́тку;
папяро́вая с. — бума́жная салфе́тка;
засла́ць ~кай ту́мбачку — накры́ть салфе́ткой ту́мбочку
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сурвэ́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
1. Невялікі (звычайна квадратны) кавалак тканіны або паперы, якім карыстаюцца для засцеражэння вопраткі ў час яды, у цырульнях і пад. Начальнік сядзіць за сталом.., падаткнуўшы пад бараду белую сурвэтку. Сачанка. Цырульнік змахвае сурвэткай рэшткі пены і шыпіць пульверызатарам. Каршукоў.
2. Абрус (звычайна невялікіх памераў), якім накрываюць стол. Палавічкі на падлозе, засланы бялюткай сурвэткай стол — усё тут было сціпла і разам з тым акуратна. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
салфе́тка в разн. знач. сурвэ́тка, -кі ж.;
повяза́ть салфе́тку падвяза́ць (завяза́ць) сурвэ́тку;
бума́жная салфе́тка папяро́вая сурвэ́тка;
накры́ть салфе́ткой ту́мбочку засла́ць сурвэ́ткай ту́мбачку;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наўскася́к, прысл. і прыназ.
1. прысл. У бок ад прамога напрамку, па дыяганалі; коса.
Прыбіць дошку н.
2. прыназ. з Р. Ужыв. для ўказання на прадмет, пад вуглом да якога што-н. размяшчаецца або рухаецца.
Н. стала лягла квяцістая сурвэтка.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сурвэ́та, ‑ы, ДМ ‑ваце, ж.
Тое, што і сурвэтка. На стале ляжала белая сурвэта. Гартны. [Ганна] дастала з шафы льняную сурвэту.., накінула яе на стол, потым пачала завіхацца, ля печы. Жук.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сало́ма, -ы, ж.
Сухія сцёблы злакавых раслін, што застаюцца пасля абмалоту.
Аўсяная с.
|| памянш. сало́мка, -і, ДМ -мцы, ж.
|| прым. саламя́ны, -ая, -ае.
Салямяная страха.
С. колер (светла-жоўты). Саламяная сурвэтка (з саломы).
◊
Саламяная ўдава (жарт.) — жанчына, якая знаходзіцца ў часовай разлуцы з мужам.
Саламяны ўдавец (жарт.) — мужчына, які знаходзіцца ў часовай разлуцы з жонкай.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Сурвэ́та, сурвэ́тка ’кавалак тканіны або паперы для гігіенічных мэт’, ’абрус’ (ТСБМ, Некр. і Байк.), сурвэ́та, сарвэ́та ’абрус, настольнік’ (паст., швянч., брасл., Сл. ПЗБ), сурвэ́та ’сурвэтка’ (Сцяшк.), ’цырата’ (Гіл.), ’святочны абрус фабрычнай работы з узорамі’ (ДАБМ, камент., 925), сурвато́ўка ’фабрычнага вырабу хустка з узорамі’ (маладз., Гіл.), ст.-бел. сервета ’абрус, настольнік’ (Ст.-бел. лексікон). З польск. serweta, якое ад франц. serviette < servir ’служыць’ (Кюнэ, Poln., 96; SWO, 679). Гл. яшчэ сарвэта.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Салхве́та ’сурвэтка’ (Мат. Гом.). З рус. салфе́тка, якое праз ням. Salvette запазычана з італ. salvietta ’тс’, гл. Праабражэнскі, 2, 247; Мацэнаўэр, 302; Фасмер, 3, 551.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)