сумле́ннасць
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, жаночы род, 3 скланенне
|
адз. |
| Н. |
сумле́ннасць |
| Р. |
сумле́ннасці |
| Д. |
сумле́ннасці |
| В. |
сумле́ннасць |
| Т. |
сумле́ннасцю |
| М. |
сумле́ннасці |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сумле́ннасць ж. че́стность, добросо́вестность, со́вестливость
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сумле́ннасць, ‑і, ж.
1. Уласцівасць сумленнага. Сумленнасць намераў.
2. Сумленныя паводзіны, сумленныя адносіны да каго‑, чаго‑н. Жыццё ж людзей ідзе ў працы, у клопатах аб лепшым, якое не прыходзіць само, а заваёўваецца сумленнасцю чалавека, яго працай. Кавалёў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сумле́нны, -ая, -ае.
1. Які валодае высокімі маральнымі якасцямі, пачуццём адказнасці перад іншымі.
С. працаўнік.
2. Бездакорны ва ўсіх адносінах.
Сумленнае імя.
|| наз. сумле́ннасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
че́стность сумле́ннасць, -ці ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
со́вестливость сумле́ннасць, -ці ж.; сарамлі́васць, -ці ж., сарамя́жлівасць, -ці ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абма́нны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да абману. Абманны рух. □ На прасторах неўгамоннага жыцця разбівалася аб Вашу [Горкага] непахіснасць, аб Вашу ясназорную сумленнасць усё абманнае, усё нікчэмнае. Купала.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чистопло́тность
1. аха́йнасць, -ці ж.;
2. перен. чысціня́, -ні́ ж.; сумле́ннасць, -ці ж.;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
несумле́нны, ‑ая, ‑ае.
Які страціў сумленнасць, які ідзе на непрыстойныя ўчынкі. Знаходзіліся такія куточкі, хоць і мала іх было, дзе несумленны чалавек, вядома, з хітрасцю ды асцярожнасцю, мог свае рукі пагрэць. Васілевіч. // Які выяўляе адсутнасць сумленнасці. Працоўны чалавек ніколі не спакушаўся багаццем, нажытым несумленным шляхам. Шкраба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паварушы́цца, ‑рушуся, ‑рушышся, ‑рушыцца; зак.
1. Зрабіць некалькі рухаў; пашавяліцца. Усе трое сядзелі хвіліну нерухома, баючыся дыхнуць, не тое што паварушыцца. Шашкоў. Старшыня рэўкома папярэдзіў: без яго каманды ніхто не мае права нават паварушыцца. Грахоўскі.
2. перан. Заняцца чым‑н., праявіць актыўнасць у чым‑н. [Шыковіч:] — Дык што ж, па-твойму, пакінуць .. [Савіча] ворагам? Не паварушыцца, каб даказаць яго сумленнасць, рэабілітаваць яшчэ адно добрае імя, як рэабілітаваны імёны тысяч ні ў чым не вінаватых людзей. Шамякін. Тады толькі паварушыўся стараста і вызваліў з балота а. Мадэста. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)