су́кін
прыметнік, прыналежны
|
адз. |
мн. |
| м. |
- |
| Н. |
су́кін |
су́кіны |
| Р. |
су́кінага |
су́кіных |
| Д. |
су́кінаму |
су́кіным |
| В. |
су́кін (неадуш.)
су́кінага (адуш.) |
су́кіны (неадуш.)
су́кіных (адуш.) |
| Т. |
су́кіным |
су́кінымі |
| М. |
су́кіным |
су́кіных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
су́кін
прыметнік, якасны
|
адз. |
мн. |
| м. |
- |
| Н. |
су́кін |
су́кіны |
| Р. |
су́кінага |
су́кіных |
| Д. |
су́кінаму |
су́кіным |
| В. |
су́кін (неадуш.)
су́кінага (адуш.) |
су́кіны (неадуш.)
су́кіных (адуш.) |
| Т. |
су́кіным |
су́кінымі |
| М. |
су́кіным |
су́кіных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
су́кін груб., разг.: су́кіны дзе́ці су́чьи (су́кины) де́ти;
с. сын — су́кин сын
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
су́кін, ‑а.
У выразе: сукін сын гл. сын.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
су́кин
1. су́ччын;
2. / су́кин кот су́кін кот;
су́кин сын су́кін сын.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даскака́цца, ‑скачуся, ‑скачашся, ‑скачацца; зак.
Разм. Скачучы, давесці сябе да якіх‑н. непрыемных вынікаў. // перан. Легкадумнымі, ганебнымі паводзінамі наклікаць на сябе непрыемнасці, бяду. Майбарада хутка праверыў кішэні забітых, забраў у Гопкеля нейкія паперы, агідліва паморшчыўся. — Даскакаўся, сукін сын. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сын м., в разн. знач. сын;
мало́дшы с. — мла́дший сын;
с. працо́ўнага наро́да — сын трудово́го наро́да;
◊ блу́дны с. — блу́дный сын;
су́кін с. — су́кин сын;
яко́е дрэ́ва, такі́ і клін, які́ ба́цька, такі́ і с. — посл. я́блоко от я́блони недалеко́ па́дает
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сын, ‑а; мн. сыны, ‑оў; м.
1. Асоба мужчынскага полу ў адносінах да сваіх бацькоў. Было ў .. [Прыборнага] шэсць дачок і ніводнага сына. Шамякін. Тады сыноў рыбак паклікаў: — Дзеці, шукайце лёсу лепшага на свеце. А. Вольскі.
2. звычайна мн. (сыны́, ‑оў). Бліжэйшыя патомкі, маладое пакаленне. І сэрцы не запэцкаюцца ў брудзе — Нам сорамна не будзе за сыноў. Панчанка. І мастакі і скульптары шукаюць Сакрэты рысаў, фарбаў, Каб як найлепш увекавечыць Для будучых сыноў зямлі Магутны воблік Леніна, — Усім цяпер вядомы. Бядуля.
3. (звычайна ў зваротку). Уст. Асоба мужчынскага полу ў адносінах да свайго духоўніка або асобы духоўнага звання. — Ідзі, мой сын, і болей не грашы! — Сказаў архірэй на развітанне і блаславіў музыку ад душы, Не палажыўшы жаднага спагнання. З. Астапенка.
4. (з азначэннем). Уст. Асоба мужчынскага полу, якая належыць да пэўнага грамадскага саслоўя. Купецкі сын.
5. каго-чаго. Кніжн. Чалавек як ураджэнец, жыхар якой‑н. мясцовасці або прадстаўнік якой‑н. нацыянальнасці. Сын стэпаў. □ Партызаны, партызаны, Беларускія сыны! Купала. // Чалавек, кроўна, цесна звязаны з кім‑, чым‑н. Сыны рэвалюцыі. □ Разам з народам волю кавалі Партыі слаўнай сыны. Колас. // Чалавек, на якім адбіліся характэрныя рысы якой‑н. эпохі. Сын свайго часу. □ Сыны вякоў. Эпох і пакаленняў З лучынай смольнай, З дымным ліхтаром Спускаліся ў зямныя сутарэнні Крышыць руду жалезную Кайлом. Верамейчык.
•••
Блудны сын (жарт.) — пра члена сям’і або якога‑н. калектыву, што не падпарадкоўваецца яго волі, парушае яго парадкі (з евангельскай прытчы пра непакорнага сына, які пайшоў з бацькоўскага дому, а пасля бадзяння з раскаяннем вярнуўся да бацькі).
Гадзіцца ў сыны каму гл. гадзіцца 1.
Сукін (чортаў) сын — ужываецца як лаянкавы выраз.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нягоднік, нікчэмнік, мярзотнік, вылюдак, вырадак, ліхадзей; недавярак, паршывец, паскуднік, паскуда, поскудзь, брыда, брыдота, паганец, падла, падлюга, падлюка, шэльма, гіцаль, акаянец, абармот, плюгавец, прахвост, гад, гадасць, нелюдзь, латрыга, дзяржыморда, сволач, свалата, злыдзень, жываглот, псяюха, псялыжнік, падкалоднік (разм.); зараза, цаца, злодзей, разбойнік, пачвара, халера, чорт, звер, сабака, сука, псіна, гніда, змей, скула, дэгенерат, азіят, езуіт (лаянк., перан.) □ лысы чорт, сукін сын
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)