сукно́
назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
сукно́ |
су́кны |
| Р. |
сукна́ |
су́кнаў |
| Д. |
сукну́ |
су́кнам |
| В. |
сукно́ |
су́кны |
| Т. |
сукно́м |
су́кнамі |
| М. |
сукне́ |
су́кнах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сукно́, -а́, мн. су́кны, -аў, н.
Шарсцяная або паўшарсцяная тканіна з гладкім ворсам.
◊
Класці (палажыць) пад сукно што (разм., неадабр.) — адкладваць, адцягваць рашэнне якой-н. справы, не даваць ходу чаму-н.
|| прым. суко́нны, -ая, -ае.
Суконная тканіна.
Суконная фабрыка.
◊
Суконная мова (разм., неадабр.) — невыразная, грубая.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сукно́ сукно́, -на́ ср.;
◊
положи́ть под сукно́ палажы́ць пад сукно́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сукно́ ср. сукно́;
◊ кла́сці (палажы́ць) пад с. — класть (положи́ть) под сукно́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сукно́, ‑а; мн. сукны, ‑аў; н.
1. Шарсцяная або паўшарсцяная тканіна з гладкім ворсам, якая пры вырабе апрацоўваецца валеннем. Сторы разгарнуў пакунак .. Кавалак сукна... Бядуля. На стале, засланым зялёным сукном, стаялі прылады пісьма. Колас.
2. толькі мн. (су́кны, ‑аў). Камплект куліс і заслон, якія афармляюць сцэну. Блізнюк, як спуджаны заяц, матануў за кулісы сцэны і знік там у сукнах і бакоўках. Сабаленка.
•••
Салдацкае сукно — шэрае тоўстае сукно для шынялёў.
Класці пад сукно гл. класці.
Ляжаць пад сукном гл. ляжаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сукно́ ’шарсцяная або паўшарсцяная тканіна з гладкім ворсам, якая пры вырабе апрацоўваецца валяннем’ (ТСБМ, Ласт., Некр. і Байк., Бяльк., ТС, Сл. ПЗБ), ’тканіна, у якой аснова і ўток з воўны’ (ваўк., ашм., Нар. скарбы), ст.-бел. сукно ’тс’ (Сташайтэне, Абстр. лекс). Укр., рус. сукно́, стараж.-рус. сукъно, польск., в.-луж., н.-луж., чэш., славац. sukno, палаб. sáuknö, серб.-харв. су́кно ’сукно’, славен. suknó, балг. су́кно, макед. сукно, ст.-слав. соукно. Прасл. *sukno ’тканіна, сукно’. Дэрыват ад прасл. *sukati ’сукаць’ з суф. ‑ъno, гл. Борысь, 586; Сной₂ (710) *sukno лічыць субстантынаванай формай н. р. ад *suknъ, роднаснай *sukati. Гл. яшчэ Фасмер, 3, 799; Бязлай, 3, 340; Махэк₂, 592; Шустар-Шэўц, 1377–1378.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
увалі́цца², 1 і 2 ас. не ўжыв., ува́ліцца; зак.
Пра сукно, шэрсць: ушчыльніцца ў працэсе валення, стаць цвёрдым.
Сукно добра ўвалілася.
|| незак. ува́львацца, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
поточи́тьII сов. патачы́ць;
моль поточи́ла сукно́ моль патачы́ла сукно́.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
варсі́сты, -ая, -ае.
Пакрыты ворсам, з густым ворсам.
Варсістае сукно.
|| наз. варсі́стасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
заляжа́лы, -ая, -ае.
Які доўга ляжаў без выкарыстання, які сапсаваўся ад доўгага ляжання.
Заляжалае сукно.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)