суддзя́
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
суддзя́ |
су́ддзі
суддзі́ |
| Р. |
суддзі́ |
су́ддзяў |
| Д. |
суддзі́ |
су́ддзям |
| В. |
суддзю́ |
су́ддзяў |
| Т. |
суддзёй
суддзёю |
су́ддзямі |
| М. |
суддзі́ |
су́ддзях |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
суддзя́-фікса́тар
назоўнік, агульны, адушаўлёны, асабовы, мужчынскі род, 2 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
суддзя́-фікса́тар |
су́ддзі-фікса́тары |
| Р. |
суддзі́-фікса́тара |
су́ддзяў-фікса́тараў |
| Д. |
суддзі́-фікса́тару |
су́ддзям-фікса́тарам |
| В. |
суддзю́-фікса́тара |
су́ддзяў-фікса́тараў |
| Т. |
суддзёй-фікса́тарам
суддзёю-фікса́тарам |
су́ддзямі-фікса́тарамі |
| М. |
суддзі́-фікса́тару |
су́ддзях-фікса́тарах |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
sbm2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
сквайр, ‑а, м.
1. Скарочаная форма англійскага дваранскага тытула эсквайр.
2. Тытул суддзяў і мясцовых службовых асоб у Англіі і ЗША. // Асоба, якая мае гэты тытул.
[Англ. sguire.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спі́кер, ‑а, м.
1. Старшыня ніжняй палаты англійскага парламента, а таксама палат у парламентах ЗША і некаторых іншых краін.
2. Асоба, якая аб’яўляе гледачам рашэнне суддзяў на спаборніцтвах па боксу.
[Англ. speaker.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імпаза́нтны, ‑ая, ‑ае.
Кніжн. Які робіць уражанне; велічны, паважны з выгляду. Імпазантны выгляд. □ Усе тры дні працэсу найбольшую цікавасць і суддзяў, і нешматлікай дыстыляванай публікі прыцягвалі, вядома, імпазантны Жалябаў, неяк будзённа-спакойная поруч з ім Пяроўская. Мехаў.
[Фр. imposant.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Намова ’нагавор, паклёп’ (Гарэц., Др.), ’падгавор’ (Яруш.), ’дагавор, згода’ (Сцяшк.), а таксама намоў ’нагавор’ (Нас., Гарэц., Бяльк.), на́мо́ўка ’паклёп’ (Нас., Гарэц.), на́маўка ’загавор, урокі’ (Нік., Оч.), ст.-бел. намова ’нагавор, падбухторванне, парада’, ’нарада суддзяў’ (Гарб.). Ад намовіцца ’згаварыцца, дамовіцца’, гл. мова.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
То́га ’верхняе мужчынскае адзенне, доўгі плашч без рукавоў у суддзяў, старажытных рымлян і інш.’ (ТСБМ, Некр. і Байк.). Культурнае запазычанне праз рус. то́га, польск. toga з лац. toga ’тс’ < tego, tegere ’закрываць, прыкрываць’, роднаснага грэч. στέγω ’пакрываю, закрываю’, ст.-інд. sthágati, sthagayati ’захутвае; пакрывае’ (ЕСУМ, 5, 590; Голуб-Ліер, 484).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ма́нтыя, ‑і, ж.
1. Доўгая шырокая адзежына ў выглядзе плашча. Манаская мантыя. □ Паліцэйскі прывёў Максіма, і ён заняў месца .. на лаве падсудных.. За сталом — трое суддзяў у чорных мантыях. Машара.
2. Спец. Дзве складкі скуры, якія звешваюцца справа і злева ўніз са спіны некаторых беспазваночных жывёл.
3. Спец. Унутраная сфера Зямлі, якая знаходзіцца паміж зямной карой і ядром Зямлі.
[Грэч. mantia.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сасло́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да саслоўя (у 1 знач.). З расчыненых за памостам дзвярэй паказаўся гурт суддзяў і саслоўных прадстаўнікоў. Колас. // Абумоўлены прыналежнасцю да якога‑н. саслоўя. Саслоўныя прывілеі, Саслоўныя інтарэсы.
2. Заснаваны на падзеле грамадства на саслоўі; уласцівы грамадству, падзеленаму на саслоўі. Саслоўная сістэма выбараў. Саслоўны антаганізм.
3. Уласцівы прывілеяваным саслоўям; каставы. Саслоўны дух. □ У беларускай літаратуры тэма выкрыцця саслоўных забабонаў займае досыць значнае месца. Ярош.
•••
Саслоўная манархія гл. манархія.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
судзе́йскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да суддзі (у 1 знач.). Судзейскі прыгавор. □ Патраціўшы дзесяць тысяч долараў на пабыццё судзейскай пасады,.. [Грынфілд] хацеў як мага хутчэй вярнуць назад патрачаныя грошы. Лынькоў.
2. Уст. Які служыць у судзе, судовым ведамстве. Судзейскі чыноўнік. // Які належыць, уласцівы служачым судовага ведамства. Судзейская форма.
3. Які мае адносіны да суддзі (у 2 знач.), належыць яму. Судзейскі свісток.
4. у знач. наз. судзе́йская, ‑ай, ж. Пакой для суддзяў (у 1, 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)