стаі́цца, стаю́ся, сто́ішся, сто́іцца; зак.
1. Схавацца і прытаіцца, імкнучыся застацца незаўважаным; прыціхнуць, зменшыць актыўнасць.
С. за дрэвам.
С. да пары да часу.
2. Не прызнацца ў чым-н.
На гэты раз яна стаілася і нічога не сказала.
|| незак. сто́йвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стаі́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
стаю́ся |
сто́імся |
| 2-я ас. |
сто́ішся |
сто́іцеся |
| 3-я ас. |
сто́іцца |
сто́яцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
стаі́ўся |
стаі́ліся |
| ж. |
стаі́лася |
| н. |
стаі́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
стаі́ся |
стаі́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
стаі́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
стаі́цца сов., разг. притаи́ться; затаи́ться;
с. за дрэ́вам — притаи́ться за де́ревом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стаі́цца, стаюся, стоішся, стоіцца; зак.
1. Схавацца і прытаіцца, імкнучыся застацца незаўважаным. Аўгіня асцярожна ўвайшла ў двор, ціхенька расчыніўшы веснічкі, і стаілася за вуглом, каб не папасціся каму на вочы. Колас. Стаіўся на печы і я, не дыхну, чакаючы, што скажа свякруха. Адамчык. Адсюль відаць хмызняк перад дарогай, у якім стаіліся, замерлі штурмавыя групы. Ваданосаў. // Прытаіцца, чакаючы каго‑, што‑н. Змоўкла і Аксана. Стаілася, напружылася, ператварылася ўся ў слых — яна, па ўсім відаць было, хацела першая пачуць Мішэлеву хаду. Сачанка. [Дзяркач] выцягнуў шыю і насцярожыўся, як той кот, што стаіўся над мышынай норкай. Чавускі. // Прыціхнуць, зменшыць актыўнасць. Шаройка, пасля таго, як яго знялі з брыгадзіра, стаіўся, прыціх, нават на вуліцы рэдка паказваўся. Шамякін. / Пра лес, бор, дрэвы і пад. Наставала мяккая, лагодная ноч. Лес стаіўся, натапырыўся, — слухаў. Злягаўся снег. Пташнікаў. Недзе ў сінечы неба спяваў жаўрук. Яго трапяткая песня звінела над полем, як струна на скрыпцы. І ўсё навокал сцішылася, нават вецер стаіўся ў леташняй парудзелай траве. Асіпенка.
2. Не прызнацца ў чым‑н. Але цяпер .. [Ганя] стаілася. Нічога не адказала. Грамовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стая́цца, стаі́цца; безас.; незак., каму (пераважна з адмоўем).
Пра нежаданне або немагчымасць стаяць на месцы.
Запрэжанаму каню не стаіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
вы́стаяцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -стаіцца; зак.
Набыць пэўныя якасці ў выніку працяглага стаяння.
Наліўка выстаялася.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
стая́цца
дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
- |
- |
| 2-я ас. |
- |
- |
| 3-я ас. |
стаі́цца |
- |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
- |
- |
| ж. |
- |
| н. |
стая́лася |
Крыніцы:
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
перастая́цца, ‑стаіцца; зак.
Разм. Тое, што і перастаяць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сто́йвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да стаіцца.
2. Зал. да стойваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)