*Сказу́біцца, скозу́бытысь ‘пакарабаціцца, пагнуцца’ (Клім.). Гл. козуб, параўн. ку́зубом ‘насуперак’ (ТС), а таксама ўкр. ко́зубом ста́ти ‘змерзнуць, стаць як кара (аб адзежы)’ < козуб ‘лубяная каробка, кошык’ (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Стаць 1 ‘спыніцца’, ‘заняць вертыкальнае становішча’, ‘з’явіцца’, ‘застыць на месцы’, ‘адбыцца, здарыцца, зрабіцца’, ‘пачаць’, безас. ‘хапіць’, ста́цца ‘адбыцца, здарыцца’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Сл. ПЗБ, Бяльк., ТС, Федар. 4, Ян.). Укр. ста́ти, рус. стать, ст.-рус. стати, польск. stać, чэш. státi se ‘здарыцца, стаць’, славац. stať, серб.-харв. ста̏ти, славен. státi, ст.-слав. стати. Прасл. *stati ад і.-е. *stā‑ ‘стаць’; адпаведнікі ў літ. stàti ‘прыступаць, станавіцца’, лат. stât ‘станавіцца’, ст.-прус. postāt ‘стаць’, ст.-інд. asthāt аор. ‘устаў, стаў’, лац. stō ‘стаяць’ і г. д. Гл. Фасмер, 3, 748 з літ-рай; Борысь, 574; Махэк₂, 575; Сной₁, 605. Параўн. ставаць, стаяць.

Стаць 2 ‘справа, прычына’, ‘прыстойнасць, гожасць’ (Нас., ТС), стаццё ‘здарэнне, прыгода; незвычайны выпадак’ (Нас., Гарэц.), ста́цце ‘хвароба’ (Мат. Гом.), стаццо́ ‘здарэнне’ (Мат. Маг.). Параўн. укр. стать ‘полавая прыналежнасць; постаць’, рус. стать ‘будова цела’, ‘прычына, выпадак’, прыставачныя ўтварэнні: польск. postać ‘фігура, пастава’, ст.-польск. postać ‘род’, ст.-чэш. podstať ‘сутнасць’, славен. póstȃt ‘шэраг рабочых у полі ці ў вінаградніку’, серб.-харв. по̀стат ‘шэраг (у час жніва)’, балг. по̀стат ‘паласа, якую жнуць адна ці некалькі жней’, ц.-слав. постать ‘вызначэнне, загад, пастанова; прызначэнне’. Прасл. *statь, абстрактны назоўнік ад *stati, гл. стаць. Роднасны лат. stātis ‘стойка’, авест. stāiti‑ ‘стойка, стаянне, устанаўленне’, ст.-ісл. stód ‘месца, стан’ (Фасмер, 3, 748; БВР, 5, 549; ЕСУМ, 5, 402; Бязлай, 3, 92).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ду́ба, ду́бам, дубка́ ’дыбам’ (БРС). Параўн. рус. ду́ба стоять, укр. ду́бом, ду́ба ’дыбам’, чэш. dubkem, славац. dubkom (агляд форм у Трубачова, Эт. сл., 5, 145; праформа *dubъ, *dubъkъ, але семантычнай матывацыі няма). Фасмер (1, 549) прыводзіць рус. дыял. ду́бью ’дыбам’, укр. ду́бом стати, польск. dębem stać, чэш. dubkem і звязвае гэтыя лексемы з дуб (параўноўваючы з ням. sich bäumend ’устаючы на дыбы’, да Baum ’дрэва’).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

стать​III ж.

1. (телосложение) по́стаць, -ці ж., стан, род. ста́ну м., склад, род. скла́ду м.;

2. (особенность фигуры — о животных) склад, род. скла́ду м.;

3. перен., уст. (характер устройства) хара́ктар, -ру м., склад, род. скла́ду м.;

◊

быть под стать (быть подходящим) пасава́ць, быць да па́ры; (идти) падыхо́дзіць; (быть к лицу) быць да тва́ру; (соответствовать) адпавяда́ць; (быть под пару) быць да па́ры (каму);

э́то ему́ не под стать гэ́та яму́ не пасу́е (не падыхо́дзіць, не да тва́ру);

под стать ему была́ и жена́ да па́ры яму́ была́ і жо́нка;

с како́й ста́ти? з яко́й ла́скі?, дзе́ля чаго́?

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ла́ска I ж.

1. ла́ска; не́жность;

ма́тчына л. — матери́нская ла́ска;

2. любе́зность; ми́лость, снисхожде́ние ср.; одолже́ние ср.; благоволе́ние ср.;

◊ ва́ша л. — ва́ша ми́лость;

зрабі́(це) ~ку — сде́лай(те) одолже́ние; окажи́те любе́зность; сде́лай(те) ми́лость, яви́те ла́ску; потруди́тесь! (бу́дьте добры́);

зрабі́ць ~ку — оказа́ть любе́зность; сде́лать одолже́ние;

калі́ л. — пожа́луйста; добро́ пожа́ловать!; ми́лости про́сим;

~ку стра́ціць — впасть в неми́лость; попа́сть в опа́лу, потеря́ть расположе́ние;

з ~кі — (чыёй) по ми́лости (чьей);

з ~кі на паце́ху — здо́рово живёшь; ни за что ни про что;

быць у ~цы — по́льзоваться благоскло́нностью (дове́рием);

скажы́це, калі л. — скажи́те на ми́лость, скажи́те, пожа́луйста;

ці не ма́еце (не бу́дзеце мець) ~ку — не бу́дете ли так любе́зны;

праз ~ку — (каго, чыю) по ми́лости (кого, чьей);

~каю бо́жай — ми́лостью бо́жьей;

з яко́й ~кі? — с како́й ста́ти?;

увайсці́ (убі́цца) у ~ку — приобрести́ благоволе́ние, расположе́ние;

без чужо́й ~кі — без чужо́й по́мощи;

дзя́куй за ~ку — благодарю́ поко́рно!;

до́брая л. — (чыя) до́брая во́ля (чья);

не ў ~цы — не в ми́лости; не в настрое́нии;

прасі́ць ~кі — проси́ть по́мощи (ми́лости);

як ва́ша (твая́ —, яго́) л. как вы (ты, он) изво́лите;

змяні́ць гнеў на ~ку — положи́ть (смени́ть) гнев на ми́лость;

бо́жая л. (во́ля) — а) во́ля бо́жья; б) ми́лость госпо́дня;

выбача́йце, калі — л.! извини́те (прости́те), пожа́луйста;

з. вялі́кай ~кі — (чыёй) по ми́лости (кого, чьей)

ла́ска II ж., зоол. ла́ска

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)