срэ́бны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
срэ́бны |
срэ́бная |
срэ́бнае |
срэ́бныя |
| Р. |
срэ́бнага |
срэ́бнай
срэ́бнае |
срэ́бнага |
срэ́бных |
| Д. |
срэ́бнаму |
срэ́бнай |
срэ́бнаму |
срэ́бным |
| В. |
срэ́бны (неадуш.)
срэ́бнага (адуш.) |
срэ́бную |
срэ́бнае |
срэ́бныя (неадуш.)
срэ́бных (адуш.) |
| Т. |
срэ́бным |
срэ́бнай
срэ́бнаю |
срэ́бным |
срэ́бнымі |
| М. |
срэ́бным |
срэ́бнай |
срэ́бным |
срэ́бных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
срэ́бны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і сярэбраны. Раскідзістая ігруша-дзічка стаяла ў пышным уборы срэбнага інею. Лынькоў. У чалавека былі густыя валасы на галаве, сівізна іх толькі кранула дзе-нідзе срэбнымі ніткамі. Чорны. / у паэт. ужыв. Як сцежка срэбная, бяжыць-гудзе паток. Грамыка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
срэ́бра, -а, н.
Тое, што і серабро.
|| прым. срэ́браны, -ая, -ае і срэ́бны, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
свінцо́ва-срэ́бны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
свінцо́ва-срэ́бны |
свінцо́ва-срэ́бная |
свінцо́ва-срэ́бнае |
свінцо́ва-срэ́бныя |
| Р. |
свінцо́ва-срэ́бнага |
свінцо́ва-срэ́бнай
свінцо́ва-срэ́бнае |
свінцо́ва-срэ́бнага |
свінцо́ва-срэ́бных |
| Д. |
свінцо́ва-срэ́бнаму |
свінцо́ва-срэ́бнай |
свінцо́ва-срэ́бнаму |
свінцо́ва-срэ́бным |
| В. |
свінцо́ва-срэ́бны (неадуш.)
свінцо́ва-срэ́бнага (адуш.) |
свінцо́ва-срэ́бную |
свінцо́ва-срэ́бнае |
свінцо́ва-срэ́бныя (неадуш.)
свінцо́ва-срэ́бных (адуш.) |
| Т. |
свінцо́ва-срэ́бным |
свінцо́ва-срэ́бнай
свінцо́ва-срэ́бнаю |
свінцо́ва-срэ́бным |
свінцо́ва-срэ́бнымі |
| М. |
свінцо́ва-срэ́бным |
свінцо́ва-срэ́бнай |
свінцо́ва-срэ́бным |
свінцо́ва-срэ́бных |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
аўчы́на, ‑ы, ж.
Вырабленая авечая шкура. Шапка з аўчыны. // Разм. Кажух. Чуў увосень ён выццё ваўчынае, А вясной — паводак срэбны звон. Ляжа спаць, укрыецца аўчынаю, — Ад самотных дум знікае сон. Панчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пу́гавіца ’гузік’ (Бяльк.). Магчыма, захаваны на ўсходзе Беларусі архаізм, што ўзыходзіць да прасл. *pǫgy ’круглы прадмет, гузік’, параўн. укр. пу́говиця, рус. пу́говица, польск. pągwica ’круглы гузік (срэбны, касцяны ці са скуры); пампон; адростак на шыі казы; гузак’, што звязваюць з лат. puõga, puogs ’гузік’ (на думку некаторых, запазычаным са ст.-рус. пугы, пугъвь — гл. Каруліс, 2, 73), ст.-інд. puñjas ’камяк, маса, кучка’ і інш. (Фасмер, 3, 400). Мяркуюць, што прыметнік *pǫgъ ’круглы’ захаваўся ва ўкр. пу́головок ’апалонік’ (ад *пуго‑головий, літаральна ’круглагаловы’, гл. ЕСУМ, 4, 626; Банькоўскі, 2, 521). Параўн. пуга 3 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
трэль 1, ‑і, ж.
Пералівістае дрыжачае гучанне, якое ўтвараецца хуткім чаргаваннем двух суседніх тонаў. Нясмелае шчоўканне салаўя перайшло ў звонкую, пераліўчатую трэль. Стаховіч. — А ну, дай рог, — сказаў бацька. Прыклаў новы срэбны рог Алеся да вуснаў, апрабаваў, перабраўшы некалькі гукаў, і раптам, як падарыў халоднаму святлу празрыстую трэль. Караткевіч. // Пералівістыя гукі; частыя гукі. А Пракопаў нос вывеў такія грэлі, якіх не выводзіў яшчэ ні разу. Колас.
[Іт. trillo.]
трэль 2, ‑і, ж.
Спец. Спецыяльна пракладзеная дарога для тралёўкі драўніны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
кудла́ты, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. З доўгімі скалмачанымі валасамі; лахматы. Мельнік задумліва глядзіць на касцёр, ківае кудлатай галавой. Асіпенка. // Ускалмачаны, разлахмачаны (пра валасы). Зараз жа прыйшоў і Антоніо, ладны хлопец з кудлатымі чорнымі валасамі. Маўр. // перан. Разм. З доўгімі і густымі галінамі (пра дрэвы). Толькі гайданецца часам галіна і пасыпецца з кудлатае хвоі срэбны пух. Лынькоў. // перан. Разм. Які распаўзаецца ў розныя бакі клубамі (пра дым, хмары і пад.). Толькі вецер гнаў услед кудлатыя хмары і свістаў ля вушэй. Пестрак.
2. З доўгай густой поўсцю; касматы. Кудлаты сабака.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
узне́сціся, ‑нясуся, ‑нясешся, ‑нясецца; ‑нясёмся, ‑несяцеся; пр. узнёсся, ‑неслася; заг. узнясіся; зак.
1. Падняцца ўверх, у вышыню; узляцець. На лётных пляцоўках, у зацішных пералесках гатовы штохвіліны ўзнесціся ўгору грозныя паветраныя крэпасці. Шынклер. Якім падобным на стралу зрабілі ТУ–104 — Срэбны лайнер той, Што ўзнёсся над прасторамі Сібіры, Каб апынуцца недзе за Чытой!.. Кусянкоў. Вы [касманаўты] ўзнесліся туды, высока, І плылі ў міжзорным акіяне... Буйло. // Накіравацца ўвысь, узвысіцца. Той хвілінай я думаў пра шчасце, А яшчэ — пра Сінія скалы, Што ўзнесліся горда Над горадам Слівенам. Гілевіч. І бяроза, што ўзнеслася над хатай, тая ж, статная і прыгожая. Шашкоў. Новенькая беленькая шпакоўня ўзнеслася над яшчэ голымі кронамі невялічкага маладога садка. Дуброўскі.
2. перан. Разм. Стаць ганарыстым, фанабэрыстым, пагардлівым.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)