спражэ́нне, -я, н.

1. гл. спрагаць².

2. У граматыцы: група дзеясловаў з аднолькавымі формамі змянення.

Дзеясловы другога спражэння.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спражэ́нне ср., грам. спряже́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спражэ́нне

назоўнік, агульны, неадушаўлёны, неасабовы, ніякі род, 1 скланенне

адз. мн.
Н. спражэ́нне спражэ́нні
Р. спражэ́ння спражэ́нняў
Д. спражэ́нню спражэ́нням
В. спражэ́нне спражэ́нні
Т. спражэ́ннем спражэ́ннямі
М. спражэ́нні спражэ́ннях

Крыніцы: krapivabr2012, nazounik2008, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

спражэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. спрагаць ​2.

2. Змяненне дзеясловаў па асобах, ліках і часах. Формы спражэння.

3. Група дзеясловаў, якія маюць аднолькавыя формы змянення. Першае спражэнне. Другое спражэнне.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Спражэ́нне ‘змяненне дзеяслова па асобах, ліках і часах’ (ТСБМ, Байк. і Некр.). Калька лац. coniugatio ‘тс’. У якасці адпаведнай формы для калькавання дзеяслова магло паслужыць ст.-бел. спрягнути ‘злучыць, змацаваць’ (Ст.-бел. лексікон), што мае аналагічную семантыку, гл. спрагаць. Мяркуецца, што ўзорам паслужыла польск. sprężenie ‘coniugatio’ (1542), суадноснае з sprzężenie ‘запрэжка’, чэш. spřeženie ‘тс’, гл. Каранчэўскі, Polska term. gram., 10; Басай-Сяткоўскі, Słownik, 336. У якасці лінгвістычных аналагічныя тэрміны замацаваліся, акрамя ўсходнеславянскіх, у балгарскай мове.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спрага́ць², -а́ю, -а́еш, -а́е; незак., што.

У граматыцы: змяняць дзеяслоў па яго граматычных формах.

|| зак. праспрага́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны.

|| наз. спражэ́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

спряже́ние грам. спражэ́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

тэматы́чны в разн. знач. темати́ческий;

т. план — темати́ческий план;

~ная распрацо́ўка — темати́ческая разрабо́тка;

~ная гало́сная — грам. темати́ческая гла́сная;

~нае спражэ́нне — грам. темати́ческое спряже́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

раздыхну́цца

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

чува́ць

дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Крыніцы: krapivabr2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)