спазні́цца, спазню́ся, спо́знішся, спо́зніцца; зак.
1. З’явіцца пазней, чым трэба.
С. на самалёт.
2. з чым, з інф. і без дап. Не паспець зрабіць што-н. своечасова.
Спазнілася падаць дакументы.
|| незак. спазня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
спазні́цца
дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, зваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
спазню́ся |
спо́знімся |
| 2-я ас. |
спо́знішся |
спо́зніцеся |
| 3-я ас. |
спо́зніцца |
спо́зняцца |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
спазні́ўся |
спазні́ліся |
| ж. |
спазні́лася |
| н. |
спазні́лася |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
спазні́ся |
спазні́цеся |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
спазні́ўшыся |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
спазні́цца сов.
1. опозда́ть;
с. на рабо́ту — опозда́ть на рабо́ту;
2. (не сделать чего-л. своевременно) опозда́ть, запозда́ть;
с. з сяўбо́й — опозда́ть (запозда́ть) с се́вом
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
спазні́цца, спазнюся, спознішся, спозніцца; зак.
1. Прыйсці, прыехаць, з’явіцца пазней, чым трэба. У інстытут Юрка прыйшоў у гуморы, хоць праспаў і спазніўся па першую лекцыю. Карпаў. — Хадзем! — папраўляючы сарафанчык, сказала Святланка. — А то яшчэ спознімся. Васілёнак. Цягнік спазніўся на некалькі гадзін. Барашка. // Паступіць, пачацца са спазненнем. Вясна крыху спазнілася, і народ гамоніць, што, мусіць, за грахі людскія кара гэта. Мурашка. Жніво! Гэтым годам яно спазнілася дзён на восем. Гартны.
2. з чым, з інф. і без дап. Не паспець зрабіць што‑н. своечасова. Спазніцца з сяўбой. □ Настрой створаны, глеба гатова, марудзіць нельга, трэба сеяць, каб не спазніцца, каб не ахаладзеў запал і рашучасць. Зарэцкі. Старая спазнілася разбудзіць Грыба, калі той збіраўся ў лес лавіць парубшчыкаў. Кучар.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
спазніцца, апазніцца, запазніцца, затрымацца, забавіцца
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
опозда́ть сов. спазні́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
запозда́ть сов. спазні́цца, апазні́цца.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
прыпазні́цца, -пазню́ся, -по́знішся, -по́зніцца; зак.
Трохі спазніцца.
Сёлета вясна прыпазнілася.
|| незак. прыпазня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
апазні́цца, апазню́ся, апо́знішся, апо́зніцца; зак.
Тое, што і спазніцца.
А. на работу.
|| незак. апазня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Прыспе́ць ’наступіць, надысці, настаць, (пра час, справу, патрэбу); абавязкова спатрэбіцца, вельмі захацецца’; ’прыйсці, з’явіцца ў патрэбны момант, паспець, не спазніцца’; ’застаць, заспець’ (ТСБМ, Гарэц.; астрав., Сл. ПЗБ; ТС), ’паспець, не спазніцца’ (Др.-Падб.), ’паспець (напр., пра яблыкі)’ (гродз., Сл. ПЗБ), прісьпе́ць ’паспець, не спазніцца’ (Бяльк.). Рус. приспе́ть ’паспець, надысці, настаць; пасадзейнічаць’, дыял. ’паспець, рабіцца гатовым; выспяваць’, укр. приспі́ти ’паспець; выспець’; чэш. přispěti, славац. prispieť ’дапамагчы, пасадзейнічаць’, серб.-харв. прѝспети ’паспець, не спазніцца; паспець, зрабіцца гатовым’, славен. prispéti ’паспець, не спазніцца; дапамагчы, зрабіць уклад’. Да спе́ць (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)