со́нечны

прыметнік, якасны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. со́нечны со́нечная со́нечнае со́нечныя
Р. со́нечнага со́нечнай
со́нечнае		 со́нечнага со́нечных
Д. со́нечнаму со́нечнай со́нечнаму со́нечным
В. со́нечны (неадуш.)
со́нечнага (адуш.)		 со́нечную со́нечнае со́нечныя (неадуш.)
со́нечных (адуш.)
Т. со́нечным со́нечнай
со́нечнаю		 со́нечным со́нечнымі
М. со́нечным со́нечнай со́нечным со́нечных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

со́нечны

прыметнік, адносны

адз. мн.
м. ж. н. -
Н. со́нечны со́нечная со́нечнае со́нечныя
Р. со́нечнага со́нечнай
со́нечнае		 со́нечнага со́нечных
Д. со́нечнаму со́нечнай со́нечнаму со́нечным
В. со́нечны (неадуш.)
со́нечнага (адуш.)		 со́нечную со́нечнае со́нечныя (неадуш.)
со́нечных (адуш.)
Т. со́нечным со́нечнай
со́нечнаю		 со́нечным со́нечнымі
М. со́нечным со́нечнай со́нечным со́нечных

Крыніцы: krapivabr2012, piskunou2012, prym2009, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

праме́нне, -я, н., зб.

Промні.

Сонечнае п.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

зацьме́нне, -я, н.

1. Астранамічная з’ява, калі адно нябеснае цела або яго цень закрывае другое нябеснае цела.

З.

Месяца.

Сонечнае з.

2. перан. Часовае замарачэнне галавы.

На яго найшло нейкае з.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ззя́нне, -я, н.

1. гл. ззяць.

2. Яркае святло, якое выпраменьваецца або адлюстроўваецца чым-н.

Сонечнае з.

У ззянні славы (перан.).

○

Паўночнае ззянне — свячэнне высокіх слаёў атмасферы, якое назіраецца за палярным кругам.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

со́нечны, -ая, -ае.

1. гл. сонца.

2. Які грунтуецца на скарыстанні энергіі Сонца.

С. рухавік.

3. 3 яркім святлом сонца.

Сонечнае надвор’е.

С. бок кватэры (які выходзіць на поўдзень).

4. перан. Радасны, шчаслівы.

Сонечная ўсмешка.

○

Сонечная ванна — праграванне цела сонечным цяплом на адкрытым паветры.

Сонечная сістэма — сукупнасць нябесных цел, якая складаецца з Сонца і планет, што рухаюцца вакол яго.

Сонечнае спляценне — спляценне сімпатычных нерваў, размешчанае па паверхні брушной аорты.

Сонечны гадзіннік — гадзіннік, які складаецца з цыферблата і вертыкальнага стрыжня, што кідае на цыферблат цень, паказваючы час.

Сонечны ўдар — хваравіты цяжкі стан, які ўзнікае ў выніку перагрэву на сонцы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Распаго́дзіцца ’палепшыцца (пра надвор’е), праясніцца’ (Бяльк.; смарг., Сл. ПЗБ; Байк. і Некр.), роспого́дзіцца ’тс’ (ТС). Параўн. з супрацьлеглым значэннем рознегодзіцца ад нягода (гл.), паго́да ’яснае сонечнае надвор’е’, паго́длівы ’добры, ясны (пра надвор’е). Гл. год, паго́да.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спляце́нне ср., прям., перен. сплете́ние;

с. не́рваў — сплете́ние не́рвов;

с. акалі́чнасцей — сплете́ние обстоя́тельств;

○ со́нечнае с. — анат. со́лнечное сплете́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

со́нечны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае адносіны да сонца (у 1 знач.). Сонечны прамень. Сонечнае цяпло. Сонечная энергія. Сонечнае зацьменне. □ А сосны да неба ўзнімаюць галіны, нібыта вітаючы сонечны ўсход. А. Вольскі. // Які грунтуецца на скарыстанні энергіі Сонца. Сонечны рухавік. Сонечная ванна.

2. Такі, калі свеціць сонца, з сонцам. І калі запахне кропам, тады, здаецца, устае ўваччу сонечная-сонечная раніца, калі трапечуцца кропелькі расы на кветках. Лынькоў. У небе не было ні хмаркі, стаяў ясны сонечны дзень. Гурскі. Надвор’е было сонечнае. Кавалёў.

3. Які асвятляецца сонцам; асветлены сонцам. Сонечная паляна. Сонечны пакой. □ Раніцаю мокры вецер біўся з лесу ў сонечнае акно. Чорны. Над Свіслаччу, Дзе малады барок Вяршалін пікамі блакіт папоркаў, Цвіце нясмелым цветам чабарок, Паслаўшыся на сонечным пагорку. Калачынскі. Пасля цемры і вільгаці, што панавалі ў пячоры, на сонечным беразе было асабліва хораша. Бяганская.

4. перан. Радасны, светлы, шчаслівы. Жывём у сонечнай краіне І будзем жыць у добры час, Дзе праўда ясная не гіне, Дзе праўдзе служыць кожны з нас. Купала. // Які выяўляе радасны настрой. Добрай раніцы, чароўная чарцёжніца з сонечнай усмешкай! Васілёнак.

5. Падобны колерам на сонца; ярка-жоўты. Сонечны колер — след таго, што будынкі яшчэ свежыя, новыя. Скрыган.

•••

Сонечнае спляценне гл. спляценне.

Сонечная сістэма гл. сістэма.

Сонечны гадзіннік гл. гадзіннік.

Сонечны ўдар гл. удар.

Сонечныя плямы гл. пляма.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вышыва́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. вышываць — вышыць.

2. Тое, што вышыта або вышываецца. Сонечнае, паўднёвае акно асвятляла.. падлогу, шафу ля дзвярэй і снежна-белыя пасцелі з вышываннем на падушках. Грамовіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)