со́вацца, -аюся, -аешся, -аецца; незак.

1. гл. сунуцца¹.

2. Хадзіць з месца на месца, звычайна без справы; мітусіцца (разм.).

С. з хаты ў хату.

С. з кутка ў куток.

3. Перамяшчацца куды-н.

Лодка соваецца па вадзе.

|| наз. со́ванне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

со́вацца

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, зваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. со́ваюся со́ваемся
2-я ас. со́ваешся со́ваецеся
3-я ас. со́ваецца со́ваюцца
Прошлы час
м. со́ваўся со́валіся
ж. со́валася
н. со́валася
Загадны лад
2-я ас. со́вайся со́вайцеся
Дзеепрыслоўе
цяп. час со́ваючыся

Крыніцы: dzsl2007, krapivabr2012, piskunou2012, sbm2012, tsblm1996, tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

со́вацца несов.

1. разг. (лезть, устремляться куда-л.) сова́ться;

2. разг. слоня́ться;

3. (перемещаться) дви́гаться;

4. страд. сова́ться; см. со́ваць 1

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

со́вацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.

1. Незак. да сунуцца (у 1, 2 знач.).

2. Хадзіць з месца на месца, мітусіцца. — Ах, матухны, — зноў пляснула рукамі Аўгеня: — Усе людзі святкуюць, адна я, як тая дурная калатоўка, соваюся: ні свята, ні спакою не бачу. Колас. [Даўгулевіч:] Я ўвесь дзень соваўся з кутка ў куток, не знаходзячы сабе месца. Гурскі.

3. Перамяшчацца, перасоўвацца куды‑н. [Манг] падышоў да вады, паказаў, як соваецца па вадзе човен. Маўр. // Плысці, пасоўвацца (пра туман, хмары і пад.). На небе соваецца наперад круглы чырвоны месяц. Бядуля.

4. Зал. да соваць (гл. сунуць у 1–3 знач.).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

су́нуцца¹, -нуся, -нешся, -нецца; су́нься; зак. (разм.).

Кінуцца, палезці куды-н., паспрабаваць зрабіць што-н.

Сунуўся ў дзверы, ды назад.

С. ў бойку хлопцы не адважыліся.

◊

Сунуцца з (сваім) носам (разм., неадабр.) — умешвацца не ў сваю справу.

|| незак. со́вацца, -аюся, -аешся, -аецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

прасо́вацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Совацца некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

засо́вацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

Разм. Пачаць совацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

со́ванне, ‑я, н.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. соваць і совацца.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прабры́ндаць

‘хадзіць, совацца без патрэбы; сланяцца, нічога не робячы’

дзеяслоў, непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. прабры́ндаю прабры́ндаем
2-я ас. прабры́ндаеш прабры́ндаеце
3-я ас. прабры́ндае прабры́ндаюць
Прошлы час
м. прабры́ндаў прабры́ндалі
ж. прабры́ндала
н. прабры́ндала
Загадны лад
2-я ас. прабры́ндай прабры́ндайце
Дзеепрыслоўе
прош. час прабры́ндаўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

бры́ндаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Хадзіць, совацца без патрэбы; сланяцца, нічога не робячы. [Ева:] — А прыйшоў [сын] з вайны калекам — купіў ружжо ды ўнадзіўся хадзіць па лесе: брындае цэлы дзянёчак. Масарэнка.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)