смоўж, смаўжа́, мн. смаўжы́, смаўжо́ў, м.
Тое, што і слімак.
С. паўзе, пачанку вязе (прыказка — пра справу, якая ажыццяўляецца вельмі павольна і невядома, калі будзе скончана).
|| прым. смаўжо́вы, -ая,-ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
смо́ўж
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
смо́ўж |
смаўжы́ |
| Р. |
смаўжа́ |
смаўжо́ў |
| Д. |
смаўжу́ |
смаўжа́м |
| В. |
смаўжа́ |
смаўжо́ў |
| Т. |
смаўжо́м |
смаўжа́мі |
| М. |
смаўжы́ |
смаўжа́х |
Крыніцы:
krapivabr2012,
nazounik2008,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
смоўж (род. смаўжа́) м., зоол.
1. ули́тка ж., ули́та ж.;
2. (моллюск) слизня́к, сли́зень;
◊ смоўж паўзе́, пачака́нку вязе́ — посл. ули́та е́дет, (да) когда́-то бу́дет
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
смоўж, смаўжа, м.
Тое, што і слімак. Смоўж мокры, як скручаны слівень, Ляжаў, павялічаны шклом. Калачынскі. [Алёша:] — Ведаеш, Рая... Мне страшэнна не падабаецца, што гэты прылізаны смоўж, — кіўнуў ён у бок Арэшкіна, — гэты Хлестакоў жыве ў вас... Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Смоўж ‘слімак’ (ТСБМ, Нас., Шымк. Собр., Гарэц., Ласт., Шат., Бяльк., Касп., Сцяшк., Жыв. сл.; віл., в.-дзв., чэрв., баран., Сл. ПЗБ), смуж ‘тс’ (Бяльк., Шатал.), смуг ‘тс’ (Клім., Сл. Брэс.). Параўн. укр. смовж, смовз, смо́вик ‘попаўзень, Sitta europea L.’, стараж.-рус. смолжь ‘слімак’, польск. małż ‘малюск’, каш. smałž ‘слімак’, ст.-польск. smołżowe ‘шкарлупіны’, палаб. mau̯z ‘смоўж’, чэш. mlž ‘малюск’ (з польск. — Махэк₂, 370). Прасл. *(s)ml̥žь з далейшымі няяснымі сувязямі. Сюды ж і балг. формы ме́лчев, ме́лчов, ме́лчо ‘смоўж’, якія БЕР (3, 729) узводзіць да і.-е. *(s)mel‑ ‘слізкі’. Магчыма, звязана з моўзаць ‘кусаць без зубоў, мусоліць, слюнявіць’ (гл.). Гл. Фасмер, 3, 690; SEK, 4, 330; ЕСУМ, 5, 325.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
смоўж, слімак
Слоўнік сінонімаў і блізказначных слоў, 2-е выданне (М. Клышка, правапіс да 2008 г.)
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гастрапо́д
‘смоўж’
назоўнік, агульны, адушаўлёны, неасабовы, мужчынскі род, 1 скланенне
|
адз. |
мн. |
| Н. |
гастрапо́д |
гастрапо́ды |
| Р. |
гастрапо́да |
гастрапо́даў |
| Д. |
гастрапо́ду |
гастрапо́дам |
| В. |
гастрапо́да |
гастрапо́даў |
| Т. |
гастрапо́дам |
гастрапо́дамі |
| М. |
гастрапо́дзе |
гастрапо́дах |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
пачака́нка, ‑і, ДМ ‑нцы; Р мн. ‑нак; ж.
Тое, чаго чакаюць (звычайна доўга). Смоўж паўзе — пачаканку вязе. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сли́зень зоол. смоўж, род. смаўжа́ м., слізня́к, -ка́ м.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)