сма́жаны
прыметнік, адносны
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
сма́жаны |
сма́жаная |
сма́жанае |
сма́жаныя |
| Р. |
сма́жанага |
сма́жанай
сма́жанае |
сма́жанага |
сма́жаных |
| Д. |
сма́жанаму |
сма́жанай |
сма́жанаму |
сма́жаным |
| В. |
сма́жаны (неадуш.)
сма́жанага (адуш.) |
сма́жаную |
сма́жанае |
сма́жаныя (неадуш.)
сма́жаных (адуш.) |
| Т. |
сма́жаным |
сма́жанай
сма́жанаю |
сма́жаным |
сма́жанымі |
| М. |
сма́жаным |
сма́жанай |
сма́жаным |
сма́жаных |
Крыніцы:
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сма́жаны
дзеепрыметнік, залежны стан, прошлы час, незакончанае трыванне
|
адз. |
мн. |
| м. |
ж. |
н. |
- |
| Н. |
сма́жаны |
сма́жаная |
сма́жанае |
сма́жаныя |
| Р. |
сма́жанага |
сма́жанай
сма́жанае |
сма́жанага |
сма́жаных |
| Д. |
сма́жанаму |
сма́жанай |
сма́жанаму |
сма́жаным |
| В. |
сма́жаны (неадуш.)
сма́жанага (адуш.) |
сма́жаную |
сма́жанае |
сма́жаныя (неадуш.)
сма́жаных (адуш.) |
| Т. |
сма́жаным |
сма́жанай
сма́жанаю |
сма́жаным |
сма́жанымі |
| М. |
сма́жаным |
сма́жанай |
сма́жаным |
сма́жаных |
Кароткая форма: сма́жана.
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
prym2009,
sbm2012,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)
сма́жаны
1. прич. жа́реный, зажа́ренный; см. сма́жыць 1;
2. прил. жа́реный;
◊ па́хне ~ным — па́хнет жа́реным
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сма́жаны, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад смажыць.
2. у знач. прым. Прыгатаваны смажаннем. Смажаны заяц. Смажаная рыба. □ «Вось яна, тая ласіха», — думае Данілка, калі маці стаўляе на стол вялікую патэльню смажанага мяса. Бяганская. На кухні пахла свежым булёнам і смажанай цыбуляй. Няхай.
3. у знач. наз. сма́жанае, ‑ага, н. Тое, што і смажаніна. Маці ў фартуху, у касынцы з такой жа вясёленькай крамніны насіла з кухні ў сталовую і ставіла ў буфет варанае і смажанае. Карпаў. Стол у зальчыку ажно гнуўся ад блюд са смажаным, вараным, печаным, ад бутэлек з півам і віном. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́нчык, -а, мн. -і, -аў, м.
Круглы, смажаны ў тлушчы піражок.
|| прым. по́нчыкавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
по́нчык, ‑а, м.
Круглы смажаны ў тлушчы піражок.
[Польск. pączek.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сыры́, -а́я, -о́е.
1. Вільготны, не сухі.
Стаяла восеньская сырая пара.
2. Пра прадукты харчавання: не печаны, не вараны, не смажаны і пад.
Сырая бульба.
Сырое мяса.
Есці моркву ў сырым выглядзе.
3. Недавараны, недапечаны, недасмажаны.
С. пірог.
4. перан. Не да канца апрацаваны, недароблены.
С. раман.
|| наз. сы́расць, -і, ж. (да 1 і 4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
падаба́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Разм.
1. Сімпатызаваць каму‑н., любіць каго‑н. Карызна падабаў Рачкоўскага і сябраваў з ім. Зарэцкі.
2. Любіць што‑н., ужываць з прыемнасцю. Трэба такі сказаць, што дзед падабаў рыбу ды яшчэ такую, як смажаны мянтуз. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
По́нчык ’круглы смажаны ў тлушчы піражок’ (ТСБМ), по́нчка ’булачка’ (Сцяшк. МГ), укр. по́нчик, рус. по́нчик ’тс’. З польск. pączek ’пончык, пышка’, ад першаснага ’пупышка, бутон’, што ў сваю чаргу ад pąk ’пупышка, бутон’ — да pękać ’трэскацца, лопацца’ (Банькоўскі, 2, 520).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Туша́кі ‘галушкі з дранай бульбы, начыненыя мясам’ (кам., ЖНС). Відаць, да тушы́ць ‘смажыць’, як і тушані́на, туша́нка ‘смажанае мяса’ (Сцяшк. Сл.), тушэні́ ‘адвараныя ўнутранасці свінні’ (Лекс. Бел. Палесся), ту́шанка ‘тушаная бульба з мясам’ (хойн., Шатал., Мат. Гом.), тушо́нка ‘тс’ (Варл., ПСл, Касп.), ‘мяса, смажанае ў закрытым посудзе’ (Нік., Оч.), што ўтворана ад дзеепрыметніка тушаны (ту́шеный) ‘смажаны ў закрытым накрыўкай посудзе’ (ГСБМ, Нас.). Гл. таксама тушонікі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)