ску́рчваць
дзеяслоў, пераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Цяперашні час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
ску́рчваю |
ску́рчваем |
| 2-я ас. |
ску́рчваеш |
ску́рчваеце |
| 3-я ас. |
ску́рчвае |
ску́рчваюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
ску́рчваў |
ску́рчвалі |
| ж. |
ску́рчвала |
| н. |
ску́рчвала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
ску́рчвай |
ску́рчвайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| цяп. час |
ску́рчваючы |
Крыніцы:
dzsl2007,
krapivabr2012,
piskunou2012,
sbm2012,
tsblm1996,
tsbm1984.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
ску́рчваць несов. сгиба́ть, подгиба́ть, поджима́ть, подбира́ть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ску́рчваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
Незак. да скурчыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ску́рчыць, -чу, -чыш, -чыць; -чаны; зак.
1. што. Сагнуць, падагнуць.
С. ногі.
2. каго-што. Звесці курчам.
Хвароба скурчыла пальцы.
Раптам мяне скурчыла (безас.).
|| незак. ску́рчваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. ску́рчванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ску́рчванне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. скурчваць, скурчыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ску́рчвацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
1. Незак. да скурчыцца.
2. Зал. да скурчваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
съёживать несов.
1. (корчить) ску́рчваць, згіна́ць;
2. (корчить, сжимать) ску́рчваць, згіна́ць; сціска́ць;
3. (морщить) мо́ршчыць, змо́ршчваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
скрю́чивать несов.
1. (сгибать) разг. згіна́ць у крук, ску́рчваць;
2. (сцеплять крюками) спец. скруко́ўваць, счэ́пліваць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ску́рчвацца несов.
1. (от судороги, боли) ко́рчиться, корёжиться; сжима́ться;
2. (от жары) корёжиться, съёживаться;
3. (от холода, страха и т.п.) съёживаться, сжима́ться, свёртываться;
4. страд. сгиба́ться, подгиба́ться, поджима́ться, подбира́ться; см. ску́рчваць
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Ртуць ’хімічны элемент, вадкі цяжкі метал’ (ТСБМ), народная назва — жыво́е серабро́ (Ласт.). Рус., укр. ртуть, чэш. rtuť, славац. ortuť, польск. rtęć. Стараж.-рус. рътуть (Сразн., 3, 206) — разглядаецца як праславянскі дзеепрыметнік цяперашняга часу незалежнага стану *rьtǫtь (як могуть, словуть), звязаны з літ. rìsti, 1 ас. адз. л. ristù ’каціць, качаць’, лат. rist, 1 ас. адз. л. ritu ’каціць, каціцца’, а таксама літ. riēsti ’гнуць; скручваць; скурчваць; згортваць’, rietė́ti ’каціцца’, лат. riest ’адпадаць, аддзяляцца’, што ўзыходзяць, магчыма, да і.-е. *ret(h)‑ ’бегчы, каціцца’ (Фасмер, 3, 509; Чарных, 2, 124–125). Паводле больш ранняй версіі Міклашыча (285) якая, аднак, сутыкаецца з цяжкасцямі ў фанетычных адносінах, назва элемента паходзіць з араб. `utārid ’ртуць’ пры пасрэдніцтве тур. utaryd ’тс’. Першапачаткова араб. `utārid — назва планеты Меркурый, якая перайшла на хімічны элемент дзякуючы яго “лятучасці”, рухомасці. Параўн. франц. mercure, іт., ісп. mercurio, англ. mercury ’ртуць’. Назва планеты — паводле імені старажытнага рымскага бога гандлю і абаронцы вандроўнікаў Меркурыя — Mercurius (Чарных, 2, 124–125).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)